"همه پرسی" کارت فشاری برای تمام فصول

NNSROJ: رهبر حزب دموکرات کُردستان یکبار دیگر تهدید کرد که در صورت عدم توافق با دولت مرکزی اقدام به برگزاری رفراندوم استقلال خواهند کرد.

مسعود بارزانی رهبر حزب دموکرات و رئیس پیشین اقلیم کُردستان امروز ۱۶ نوامبر، طی سخنانی در جمع فرماندهان پیشمرگه در شهر تازه آزاد شده بعشیقه در شرق موصل اعلام کرد که با مقام های آمریکا توافق کرده اند که از مناطقی که پیش از آغاز عملیات موصل در کنترل آنان بوده عقبنشینی نخواهند کرد.

بارزانی در ادامه با اشاره به گفتگوهای صریح با مقام های دولت عراق در خصوص همه پرسی استقلال اظهار داشت "در صورتی که با بغداد به توافق دست پیدا کنیم این احتمال وجود دارد که اصلا به همه پرسی نیازی نداشته باشیم، در صورت لزوم هم می تواند بسیار سهلتر برگزار شود". 

با این حال وی در ادامه یکبار دیگر تاکید کرد که در صورت عدم توافق با بغداد همه پرسی استقلال را برگزار خواهند کرد.

اظهارات امروز بارزانی در حالی است که وی در کنفرانس خبری مشترک خود با حیدر عبادی در ماه سپتامبر بدون اشاره به مساله همه پرسی اعلام کرده بود که اقلیم کُردستان بغداد را "عمق استراتژیک" خود می داند.

وی در پایان نیز با اشاره به توافق های صورت گرفته در خصوص مساله نفت و گاز افزوده بود "آمدن ما به [بغداد] برای اعلام آمادگی تمام و کمال برای همکاری با حکومت جناب نخست وزیر برای پایان دادن به تمام مشکلات بوده است".

با این وجود مسعود بارزانی در ماه فوریه با صدور بیانیه ای خواستار آماده شدن جریان های سیاسی و مردم اقلیم کُردستان برای برگزاری رفراندم غیر الزام آور استقلال شده بود.

بارزانی در بیانیه خود تاکید کرده بود که "این همه پرسی به معنی اعلام فوری استقلال نیست، بلکه هدف از آن کسب اطلاع از  رای و اراده مردم کُردستان است، همچنین رهبری سیاسی کُردستان می تواند [به واسطه این همه پرسی] در زمان مناسب نظر مردم را جامه عمل بپوشد."

وی در ماه مارس در گفتگو با سایت المونیتور تاکید کرده بود که پیش از پایان سال ۲۰۱۶ اقدام به برگزاری همه پرسی خواهند کرد.

اظهارات بارزانی در حالی است که در روزهای گذشته معاون رئیس پارلمان عراق که همزمان از اعضای ارشد جنبش تغییر است برای پایان دادن به بحران اقتصادی و معضل حقوق و مزایای کارمندان خواستار تعامل مستقیم و بلاواسطه بغداد با استان ها شده بود.

از سویی حزب دموکرات کُردستان عراق با ممانعت از ورود رئیس پارلمان به پایتخت، عملا پارلمان را به حالت تعلیق در آورده است و از سوی دیگر حکومت اقلیم کُردستان علی رغم فروش روزانه ۶۰۰ هزار بشکه نفت بیش از پنج ماه حقوق به کارمندان دولت مقروض است.

با این حال به نظر می رسد که اقلیم کُردستان در حال حاضر جدای از عدم انسجام داخلی و اختلافات شدید سیاسی میان احزاب از کمترین حمایت بین المللی برای رسیدن به استقلال برخوردار بوده و از شرایط مناسبی برای برگزاری رفراندوم برخوردار نیست.

اختلاف های سیاسی و بحران اقتصادی

اقلیم کُردستان از تابستان سال ۲۰۱۵ و با پایان یافتن مهلت قانونی ریاست مسعود بارزانی بر این اقلیم با بحران کم سابقه سیاسی دست و پتجه نرم می کند.

سال گذشته کمیسیون عالی انتخابات اقلیم کُردستان در پاسخ به درخواست مسعود بارزانی برای برگزاری انتخابات ریاست اقلیم اعلام کرده بود که برای این مهم نه تنها با کمبود نیرو مواجه است بلکه هیچ بودجه ای نیز برای برگزاری این انتخابات ندارد.



بسیاری از منتقدان بارزانی با اشاره به این موضوع نفس تلاش حزب دموکرات کُردستان و رهبرش را برای برگزاری همه پرسی به چالش کشیده و همه پرسی را تنها یک کارت فشار تلقی می کنند.

رئیس کمیسیون انتخابات آن زمان در گفتگو شبکه خبری NRT تاکید کرده بود که حتی در صورت تامین بودجه لازم، این کمیسیون شش ماه فرصت نیاز دارد تا شرایط برگزاری انتخابات را مهیا کند.

برخی از ناظران بر این باورند که مطرج کردن مساله همه پرسی توسط بارزانی فشاری است بر روی بغداد که آنها را هنگام بروز اختلافات ناچار کند که به بارزانی مراجعه کنند، به عبارتی با پیش کشیدن این موضوع بارزانی خود را همچون تنها مرجع تصمیم گیری اقلیم نشان می دهد.

پیش از بروز بحران سیاسی و اقتصادی در اقلیم کُردستان رهبران حزب دموکرات کُردستان وعده داده بودند که با فروش مستقلانه نفت دیگر به دولت مرکزی عراق از نظر مالی وابسته نخواهند بود و به واسطه درامدهای نفتی می توانند گام های بیشتری را به سوی استقال بردارند.

با این حال آنچه از سیاست مستقلانه فروش نفت تا کنون عاید اقلیم کُردستان شده است، بحران اقتصادی را نیز دامنگیر اقلیم کُردستان کرده است.

در حال حاضر اقلیم کُردستان بیش از ۲۴ میلیارد دلار به شرکت های نفتی، کارمندان حکومت، شرکت های سرمایه گذاری و بانک ها مقروض است.

بحران مالی اقلیم کُردستان از آغاز سال ۲۰۱۴ همزمان با فروش مستقلانه نفت توسط و قطع سهم این اقلیم از بودجه کل عراق آغاز شده است.

در پی ناتوانی حکومت اقلیم کُردستان از پرداخت حقوق کارمندان، مقام های اقلیم از پاییز سال گذشته با ایجاد سیستم تازه ای تنها نصف حقوق و مزایای کارمندان را پرداخت می کند. همچنین خدمات و حقوق بخش های وسیعی از قشرهای کم درآمد و آسیب پذیر جامعه نیز قطع شده است.

اختلاف در بازگشت به بغداد

در حالی که رهبران حزب دموکرات کُردستان در طی ماه های گذشته بارها با مقام های بغداد دیدار و در خصوص هماهنگی میان بغداد و اربیل سخن به میان آورده اند، این حزب تلاش دیگر احزاب را برای پایان دادن به بحران حقوق و مزایای کارمندان و معلمان در استان سلیمانی را برابر با خیانت ملی می داند.



آرام شیخ محمد معاون رئیس پارلمان عراق و عضو ارتش جنبش تغییر هفته گذشته با حضور در جمع معترضان اعلام کرده بود که در صورتی که حکومت اقلیم و بغداد نتوانند به مشکلاتی که گریبانگیر معلمان شده است پایان دهند باید طرح تعامل مستقلانه استان ها با بغداد را به تصویب برسانیم.

معلمان و کارمندان وزارت آموزش و پرورش دو استان سلیمانیه و حلبچه همراه با منطقه گرمیان علیرغم گذشت نزدیک به دو ماه از آغاز سال تحصیلی به دلیل عدم پرداخت حقوق و مزایای پنج ماه گذشته آنها توسط حکومت همچنان در اعتصاب بسر می برند.

فراکسیون حزب دموکرات کُردستان در واکنش به تلاش جنبش تغییر برای تصویب این طرح با صدور بیانیه ای شدید تلاش های این جنبش را در تضاد با "سرنوشت و مبارزه ملت کُردستان" دانسته و افزوده که این اقدام به معنی "مقابله با تمام ملت کُردستان و تاریخ خونبار آن است و خیانتی ملی و خدفروشی "است. 

مسعود بارزانی نیز در سخنان امروز یکبار دیگر جنبش تغییر را متهم به تلاش برای کودتا کرد و از آنان خواست تا از تلاش برای "کودتا و توطئه" دست بکشند.

وی به صورت تلویحی به اقدامات جنبش گوران نیز اشاره کرد و افزود "اگر بر تداوم کودتا اصرار می کنید، آنچنانکه برخی ها در این راستا متوهم شده بودند، باید بگویم که به هیچ وجه تعدی از کسی را نخواهیم پذیرفت".

در طی سال های اخیر حزب دموکرات کُردستان تلاش کرده تا با پیش کشیدن مساله همه پرسی به نوعی خود را یگانه مدافع استقلال اقلیم کُردستان معرفی کند، با این حال این حزب برخلاف ادعاهای مطرح شده نه تنها نتوانسته هیچ کشوری را برای حمایت از این طرح مجاب کند، در جبهه داخلی –چه در عراق و چه در اقلیم- نیز با موانع بسیار بزرگی مواجه است.

بنابراین بنظر می رسد حزب دموکرات کُردستان در حال حاضر با مطرح کردن مساله همه پرسی به نوعی از آن در جهت منافع خود بهره برداری می کند، چراکه خود این حزب نیز به این امر واقف است که دست کم فضای سیاسی کنونی حاکم بر عراق و خاورمیانه به هیچ وجه آمادگی مطرح شدن و اجرایی کردن همه پرسی را ندارد.