فاصله ای اندک تا جبهه جنگ

آندریاس باک هاوس- Die Zeit
برگردان از آلمانی: عمار گلی

از زمانی که جنگ موصل آغاز شده، مردم بیشتری به مناطق کُردی متواری شده اند. صدها هزار نفر آنجا پیشتر به دنبال جای امنی در مقابل داعش بودند.

آنگونه که الهام می داند ظهر سوم آگوست ۲۰۱۴ زمانی بود که زندگی به پایان رسید. زمانی که همسایه هایشان هشدار دادند، او همراه با خانواده اش در "حردان" روستای محل زندگیش در نزدیکی کوهستان شنگال بود. داعش به زودی به روستاهای ایزدی می رسید، همه می بایست از آن حوالی ناپدید می شدند. زمانی که خانواده الهام می خواستند فرار کنند، جنگجوهای داعش رسیده بودند. زنان و مردان را جدا می کنند، پسرهای جوان را می گیرند و بر اتوبوس سوار می کنند. دشواری های الهام هم در اسارت داعش سه ماه به طول می انجامد. 

"الهام خارو حاجی" ۱۹ ساله با گرمکنی ورزشی، صندل به پا و پیرهنی صورتی چهارزانو  بر تختی باریک بر روی زمین نشسته و دستهایش را به هم می مالد. می گوید "داعش همه چیز را از من گرفت. خواهرم همچنان اسیر است، بقیه خانواده هم مفقود هستند". از زمانی که او در زمستان ۲۰۱۴ موفق به فرار شد، همراه با دیگر زنان مهجور فراری در خانه ای در روستای بعادری در منطقه خودمختار کُردستان در شمال عراق اقامت دارد. 

کمتر از ۵۰ کیلومتر از اینجا تا مرز سوریه راه است، کمتر از ۵۰ کیلومتر نیز تا مرز ترکیه. موصل دژ مستحکم داعش در ۷۰ کیلومتری جنوب قرار گرفته است. جایی که هم اکنون ائتلافی از ارتش عراق، نیروهای پیشمرکه و ائتلاف جهانی علیه داعش تلاش می کنند داعش را متواری کنند. از بعادری تا جبهه تنها ۲۶ کیلومتر فاصله است.



الهام به ۴۰۰ هزار ایزدی تعلق دارد که اکثرا در منطقه خودمختار کُردی اقامت دارند و از داعش فراری هستند. ایزدی ها در میان اکثریت مسلمان کُرد یک اقلیت دینی هستند. علیرغم اینکه همه کُرد هستند، نه تنها مسلمان نشده اند، بلکه دین هزاران ساله خود را حفظ کرده اند. جهادی ها به آنها به چشم شیطان پرست می نگرند و در آگوست ۲۰۱۴ علیه آنها لشکر کشی کردند: ده ها هزار شهروند ایزدی قتل عام، ربوده، به بردگی کشیده شده و هزاران زن و کودک مورد بدرفتاری قرار گرفتند. بسیاری از ایزدی های مفقود شده، نتوانسته اند بسان الهام بگریزند. 

الهام ابتدا از غرب موصل به تلعفر آورده شده و آنجا همراه با دختربچه های دیگر در یک مدرسه متروکه حبس شده بودند. هر شب رهبر داعش با خواندن نام دختران و برای اذیت و آزار دادن، آنها را احضار می کرد. الهام هم صدا زده می شود. او همراه با شش دختر دیگر در خانه دیگری با مقدار ناچیزی آب و نان در یک اتاق حبس می شود. یکی از دختران دوازده ساله بود، الهام ۱۷ ساله. می گوید دو عضو داعش دختران را میان خود تقسیم کردند.  همیشه دختران را برای تجاوز به داخل اتاق می بردند. سه بار تلاش کرد، خودش را با پلیورش دار بزند. اما موفق نشد.

پس از یک هفته آنها را به موصل می برند. مردی که شیخ عبدالله نام داشته، او را برای خود می گیرد. یکبار دیگر او و دو دختر دیگر را در اتاقی حبس می کند. دو بار تلاش می کند فرار کند. زمانی که گوشه در اندکی باز می ماند، پاورچین پاورپین از خانه خارج می شود. الهام می گوید، از میان خیابان می دود و در را پشت سرش می کوبد و درخواست کمک می کند. دوبار او را به شیخ عبدالله باز می گردانند، چراکه او متعلق به کسی بوده است. سومین تلاش برای فرار موفقیت آمیز بود. خانواده ای به او پناه می دهند و کمکش می کنند و با عمویش در بعادری تماس می گیرند. آنها برایش کارت هویتی که نشان دهد او سنی و اهل موصل است فراهم می کنند. پس از آن از سقف خانه ها بالا می رود و بر روی بام ها به سرعت به سمت خارج از شهر می دود. ابتدا به کرکوک فرار می کند، سپس به بعادری.

در بعادری حدود ۱۴ هزار شهروند در کنار ۸ هزار ایزدی که از دست داعش فرار کرده اند زندگی می کنند و همیشه شمار تازه به جمع ملحق می شوند. بسیاری از آنان در وضعیت ناگواری در چادرهای موقتی در کمپ پناهجوها زندگی می کنند.

همچنین پروین رشید ۱۷ ساله در کمپ "اسیان" زندگی می کند، گمپی که با ماشین فاصله زیادی با خانه الهام ندارد. می گوید از خانواده ۴۴ نفری او تنها سه نفر از دست داعش گریخته اند. او را برای یک جنگجوی داعش در روستایی در نزدیکی موصل آورده بودند. او زمانی دست از تجاوز به او کشید، که باردار بود. به این دلیل که بچه اش را نمی خواسته، تلاش می کند از خانه خود را به پایین پرت کند. اما داعشی او را می یابد. دست بر گلویش می گذارد و تهدیدش می کند. پس از چهار ماه موفق به فرار می شود. از اواسط دسامیر ۲۰۱۴ در کمپ زندگی می کند. آنجا یک چادر با آشپزخانه ای موقت و یک توالت را با هشت نفر دیگر سهیم است.  



درحالی که مردم داخل کمپ ها به واسطه سازمان های خیریه [حمایت و] محافظت می شوند، زندگی برای کسی که خارج از کمپ است دشوارتر است. به گفته کمیساریای عالی پناهندگان حدود ۸۵ درصد آواره ها خارج از کمپ های رسمی زندگی می کنند. آنها امنیت را در چادرها، خانه های نیمه کاره، گاراژها و خانه های اجاره ای جستجو می کنند. اغلب به ندرت پول دارند. آنهایی که می توانند، به عنوان شاگرد در مغازه ها و یا رستوران ها کار و حرفه ای را جستجو می کنند، همچون کارگری در انبار و یا شوفر تاکسی. اما حجم زیاد افراد تازه وارد، بازار کار محلی را تحت فشار قرار می دهد، اجاره بها و بهای بنزید افزایش یافته است.