موج وسیع دستگیری‌ها درپی حادثه رستورانت حقه‌باز؛ از طرفداران گولن تا برادوستی ها

NNSROJ: نیروهای امنیتی اقلیم کُردستان پس از ترور یکی از کارمندان سفارت ترکیه ده ها شهروند کُرد و تُرک را بازداشت کرده اند؛ بازداشت هایی که ورای تلاش برای یافتن عاملان و ضاربان اهداف مهمتری را نشانه رفته است.

بر پایه گزارش های رسیده به پایگاه خبری و تحلیلی روژ، در طی یک ماه گذشته و پس از ترور کارمند کنسولگری ترکیه در ۱۷ جولای در شهر اربیل پایتخت اقلیم کُردستان بیش از یکصد شهروند کُرد و غیر کُرد توسط نیروهای امنیتی اقلیم کُردستان در مناطق تحت نفوذ حزب دموکرات کُردستان در دو استان اربیل/هولیر و دهوک بازداشت شده اند.

بر پایه اطلاعات رسیده به NNSROJ اگرچه تمام این افراد بر پایه اتهام هایی چون مشارکت و اطلاع از عملیات ترور کارمند کنسولگری ترکیه بازداشت شده اند، اما شواهد حاکی از آن است که افراد بازداشت شده با مقاصد گوناگونی بازداشت شده اند.

منبعی مطلع در حزب دموکرات کُردستان در گفتگو با NNSROJ ضمن تایید این خبر اظهار داشت که بازداشت این افراد در ظاهر به دلیل مشارکت و اطلاع از عملیات رستوران حقه باز در اربیل بوده است.

این منبع که به دلایل امنیتی نخواست نامش فاش شود در ادامه افزود "افراد بازداشت شده شامل سه طیف مختلف می شوند؛ افراد طرفدار فتح الله گولن که از پس از کودتای نافرجام سال ۲۰۱۶ از بیم بازداشت به اقلیم کُردستان پناه برده اند، شهروندان کُرد اهل شمال کُردستان که به اتهام همکاری و هوادارای از حزب کارگران کُردستان و همچنین مشارکت در ترور دیپلمات ترک بازداشت شده اند و اعضای عشیره برادوست که به اتهام پناه دادن به ضاربان و همکاری با آنها بازداشت شده اند."
همچنین گفته می شود که شماری از شهروندان شرق کُردستان نیز به اتهام هواداری از حزب کارگران کُردستان بازداشت شده اند.

بازداشت این افراد در حالی است که نیروهای ضد ترور اقلیم کُردستان سه روز پس از ترور کارمند کنسولگری ترکیه با انتشار اطلاعیه ای از بازداشت ضاربان خبر داد و چند روز پس از آن نیز اعترافات منتسب به این افراد را منتشر کرد.

در روزهای اول پس از ترور "عثمان کوسه" بسیاری از رسانه های اقلیم کُردستان وی را معاون سکنسول ترکیه در اربیل معرفی کرده بودند، با این حال مقام های ترکیه بدون اشاره به وظایف "عثمان کوسه" وی را صرفا یکی از کارمندهای کنسولگری معرفی کرده بودند.


مراسم تشیع جنازه عثمان کوسه، از راست به چپ: خلوصی آکار رئیس ستاد کل ارتش ترکیه، هاکان فیدان رئیس سازمان اطلاعاتو امنیت ترکیه MIT، چاوش اوغلو وزیر خارجه ترکیه

اما با توجه به مراسم خاکسپاری این کارمند که در آن بسیاری از مقام های دولتی و لشکری از جمله رئیس تشکیلات اطالاعاتی ترکیه "میت" حضور داشتند، به نظر می رسد آنچنانکه اعضای ارشد حزب کارگران کُردستان تاکید کرده اند عثمان کوسه از عضو "میت" بوده باشد و در راستای عملیات های این سازمان علیه مواضع حزب کارگران کُردستان در اقلیم کُردستان فعال بوده باشد.

منابع پایگاه خبری و تحلیلی روژ اطلاع داده اند که افراد بازداشت شده به منظور اعتراف کردن و پذیرفتن اتهام های انتصابی شکنجه شده اند. همچنین شماری از این افراد نیز پس از چندین هفته بازداشت با سپردن کفالت موقتا آزاد شده اند.

بازداشت برادوستی ها و سر بر آوردن زخم های قدیمی

حزب دموکرات کُردستان و دولت ترکیه در روزهای اول پس از ترور کارمند کنسولگری ترکیه در اربیل انگشت اتهام را به سوی حزب کارگران کُردستان نشانه رفتند. اتهام هایی که با پخش اعترافات تلویزیونی شماری از شهروندان بازداشت شده شمال کُردستان بیش از پیش جدی شد. 

با این حال "باهوز اردال" از اعضای ارشد نظامی حزب کارگران کُردستان دست داشتن این حزب در این عملیات به گفته او "غیر حرفه ای" را رد کرد.

وی در گفتگو با رسانه های نزدیک به پ.ک.ک با ابراز خرسندی از کشته شدن عثمان کوسه مدعی شده بود که وی از اعضای سازمان میت بوده و در عملیات هدف قرار گرفتن "دیار غریب" نقش برجسته ای ایفا کرده بوده است.

همزمان با متهم کردن پ.ک.ک، نیروهای امنیتی شمار زیادی از اعضای ارشد عشیره برادوست از جمله برادر رئیس این عشیره را نیز به اتهام دست داشتن در این عملیات بازداشت کرده اند؛ بازداشت هایی که بنظر می رسد بیش از آنکه ارتباطی با ترور "عثمان کوسه داشته باشد، بیشتر به نزاع میان دو عشیره برادوست و بارزان باز می گردد.



منطقه برادوست واقع در مثلث مرزی ایران، ترکیه، عراق از اهمیت استراتژیک زیادی برخوردار است و از دیرباز ماوای احزاب کرد مخالف سه کشور مذکور بوده است. برادوستیها به همراه سورچیها خصومت دیرینه‌ای با عشیره بارزانیها داشته اند. در‌بحبوبحه جنگ داخلی جنوب کردستان در دهه نود قرن گذشته میلادی، عشیره برادوست به عنوان متحد حزب اتحادیه میهنی کردستان (برهبری جلال طالبانی) با حزب دموکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی وارد جنگ شد..

در سال‌های پس از سقوط صدام حسین خانواده بارزانی در جهت بهبود روابط با ریس عشیره بارزانی (خانواده کریم خان برادوست) گامهایی برداشتند و در همین راستا شخص نچیروان بارزانی به یک شریک تجاری عمده سلام کریم خان تبدیل شد و پروژهای تجاری بزرگی بطور مشترک در اربیل ایجاد کردند. اما از حدود یک سال پیش همزمان با طرح ایجاد چندین گذرگاه مرزی بازرگانی جدید میان اربیل و آنکارا که در سرزمینهای برادوستی ها واقع خواهد شد، فشارها بر اعضای این عشیره عمدتا طرفدار اتحادیه میهنی افزایش یافت.

برخی از ناظران براین باورند که افزایش فشارها بر عشیره برادوست با احداث گذرگاه مرزی جدید که از منطقه برادوستی ها میگذرد در ارتباط است؛ به گونه ای که حزب دموکرات کُردستان در تلاش است با تشدید فشارها بر عشیره برادوست آنها را از اتحادیه میهنی دور کند و به ابن ترتیب مانع هرگونه نفوذ احتمالی اتحادیه میهنی در اطراف گزرگاه های بازرگانی در دست احداث شود.

به نظر می رسد که بازداشت و متهم کردن “صدقی خان برادوستی” برادر سلام کریم خان (ریس فعلی عشیره برادوست ) و مدیر کومپانی زوزک (یکی از شرکت‌های عمده خانواده کریم خان) در جریان تیراندازی رستوران حقه‌باز نیز در همین راستا بوده باشد.

بازداشت اعضای گولن

در طی سه سالی که از کودتای نافرجام علیه اردوغان می گذرد، سازمان اطلاعات و امنیت ملی ترکیه "میت" طی عملیات هایی در اقصی نقاط جهان اقدام به ربودن اعضای تشکیلات "خدمت" به رهبری گولن کرده است؛ عملیات هایی که در پاره ای از موارد با دخالت نیروهای امنیتی کشور میزبان همچون مغولستان با شکست مواجه شده اند.

با این حال در طی سه سال گذشته هیچگاه به صورت رسمی شاهد انتشار خبرهایی مبنی بر بازداشت و یا ربوده شدن هواداران فتح الله گولن در اقلیم کُردستان نبوده ایم؛ تشکیلاتی که از اوایل دهه ۹۰ میلادی با احداث چندین مدرسه و دانشگاه سرمایه گذاری هنگفتی در زیرساخت آموزشی اقلیم کُردستان کرده است.

تا پیش از کودتای نافرجام سال ۲۰۱۶ دست کم ۳۰ مدرسه و موسسه آموزشی به همراه دانشگاه "ایشک" در اربیل با دست کم ۱۳ هزار دانش آموز و دانشجو تحت کنترل تشکیلات گولن بوده است.



در آگوست ۲۰۱۶ و ۲٣ روز پس از کودتا در ترکیه وزارت آموزش و پرورش اقلیم کُردستان با انتشار اطلاعیه ای اعلام کرد که مراکز آموزشی نزدیک به فتح الله گولن کماکان به فعالیت های خود ادامه خواهند داد اما نوع فعالیت های آنها بررسی شده و این مراکز را تا زمان واگذاری مجدد به بخش خصوصی توسط وزارت آموزش و پرورش اقلیم کُردستان اداره خواهد کرد.

در طی سه سال گذشته به نظر می رسید که علی رغم هماهنگی و همکاری دوجانبه میان آنکارا و اربیل در مسائل امنیتی خصوص در مقابله با حزب کارگران کُردستان، بسیاری از اعضای تشکیلات گولن و سرمایه دارهای این تشکیلات توانسته بودند بدون دغدغه بازداشت در اقلیم کُردستان به فعالیت های خود ادامه دهند.

با این حال بنظر می رسد که با ترور "عثمان کوسه" اعضای تشکیلات فتح الله گولن در اقلیم کُردستان نیز تحت تعقیب قرار گرفته و همچون گذشته از حمایت بخش هایی از حاکمیت اقلیم کُردستان برخوردار نخواهند بود.