در منطقه تحت کنترل کُردها در شمال سوریه، زنان آزاد و مسلح هستند

زیر نویس عکس : راهپیمایی زنان کوبانی در سوریه در اعتراض به حمله ارتش ترکیه به عفرین ، بسیاری از آنها پرچم رژاوا (منطقه تحت کنترل کردها در شمال سوریه ) را تکان میدهند. عکس توسط : Mauricio Lima برای نیویورک تایمز گرفته شده است.

راد نوردلند-نیویورک تایمز
ترجمه: ان ان اس روژ

منبج، سوریه -  رضوان، یک مرد عرب ۳۰ ساله است، او برای شکایت از همسر سابقش به همراه او و  ۴ شاهد مرد وارد مرکزی به نام "خانه زنان" در شهر منبج در شمال سوریه می شود.

او به تازگی از همسر دوم خود، امیره ۱۷ ساله جدا شده و خواهان آن است تا طلایی را که به عنوان هدیه عروسی به او داده، پس بگیرد. ارزش طلا تقریبا سه یا چهار اونس است _ با بهایی اندکی با ارزش تر از چند بز، اما کمتر از بهای یک ماشین.

پنج مرد نیز همراه امیره و مادرش عصری روی صندلی های پلاستیکی دور یک اجاق نشسته و در مورد این موضوع با هم بحث می کنند. البته چند نفر از اعضای خانه زنان نیز در میان آنها به عنوان مشاور و میانجی حضور دارند.

هنگامی که امیره و مادرش برای آنکه قبیله شان نام خانوادگی خود را از آنها نگیرد از بازگرداندن طلا خودداری می کنند بحث میان آنها بالا میگیرد و هنگامی که مقامات خانه زنان می گویند که امیره علاوه بر طلا میتواند اساسیه خانه را هم در ازای طلاق نزد خود داشته باشد، رضوان شروع به فریاد کشیدن می کند.

 درست زمانیکه صندلی ها به کنار زده می شود و صداها بالا میرود مقامات زن مردان را مودبانه اما قاطعانه از ساختمان بیرون می کنند و به آنها هشدار می دهند اگر ساکت نشوند پلیس را خبر میکنند.


عکس:ابراهیم الواردی با همسرش زاهید الجاسم در دفتر مرکزی خانه زنان، با ویدات حیاط در منبج سوریه در حال گفتگو هستند تا اختلاف دارایی همسر جاسم با مرد دیگری حل و فصل شود. Mauricio Lima برای نیویورک تایمز

شیلان شرموز، مدیر خانه زنان می گوید: این موضوع همچنان ادامه دارد و هنوز به پایان نرسیده است. هنگامی که رضوان مجددا ادعای جبران خسارت کرد، او گفت آنها باید پرونده را به دادگاه بفرستند تا ضرب و جرح امیره توسط او (رضوان) بعد از دو هفته از ازدواج مورد پیگیری قرار گیرد. او گفت: رضوان همچنین متهم به فریب و تقلب نیز می باشد، چرا که امیره وقتی که با ازدواج با رضوان موافقت کرده بود از ازدواج پیشین او و فرزندانش مطلع نبود.

خانم شرموز با خنده با دو همکار خود گفت : "دوره پدرسالاری دیگر به پایان رسیده است."

در مناطق تحت کنترل کُردها در شمال سوریه، به زنانی همانند شرموز قدرت قابل ملاحظه ای برای اعمال حقوق زنان اعطا شده است. در اینجا زنان قدرت دارند. _ در اداره پلیس، در دادگاهها، در ارتش _ این طرح براساس ایدئولوژی برابری جنسیتی رهبر کُردها، عبدالله اوجان است.

بنیانگذار حزب کارگران کُردستان یا پ.ک.ک که به اتهام تروریست به حبس ابد محکوم است و  از نظر ایالات متحده و اتحادیه اروپا سازمان او یک سازمان تروریستی است. اما فلسفه و تفکر او در میان کُردها بویژه کُردهای شمال سوریه و شرق ترکیه بسیار محبوب است.

کنترل بیشتر نواحی شمال سوریه طی ۶ سال گذشته این فرصت را برای کُردها به ارمغان آورد تا طرح اصلاحات جنسیتی خود را بدون ممانعت و دخالت دولت ترکیه تا حد بی سابقه ای به اجرا بگذارند؛ چرا که دولت ترکیه بسیاری از نهادهای زن محور در مناطق کُردنشین ترکیه را ازبین برده است.

طبق قانون، هر نهاد دولتی در ناحیه تحت کنترل کُردهای سوریه به صورت ریاست مشترک متشکل از هر دو جنس (زن و مرد) اداره می شود. همچنین بیشتر دولت ها و کمیته های دولتی از هر دو جنسیت بصورت مساوی تشکیل شده است. _ به جز موسسات زنانه که تنها توسط زنان اداره می شود.

شبه نظامیان کُرد دارای یک واحد حفاظت جداگانه زنان یا ی.پ.ژ هستند که یکی از شرکای مهم واحد مردان در میدان نبرد است. هنگامی که نیروهای دموکراتیک سوریه، ائتلاف تحت حمایت آمریکایی ها، رقه را از دولت اسلامی در اکتبر باز پس گرفتند. فرمانده کل ی.پ.ژ یک زن به نام روژدا فلات بود.

آرزو دمیر نویسنده ترک کتاب شبه نظامیان ی.پ.ژ می گوید : "مردان همیشه فکر می کند زنان برده هستند، اما هنگامیکه زنان مسلح هستند، مردها از آنها میترسند."



کُردها تلاش می کنند تا برابری جنسیتی را به شکلی کاملا واقعی در مناطقی مانند منبج که  مردم آن عمدتاً عرب و محافظه کار و دارای فرهنگ عشیره ای هستند، به اجرا در بیاورند. نیروهای کُرد دموکراتیک سوریه کنترل این منطقه را حدود ۱۸ ماه پیش با پشتیبانی ائتلاف نیروهای عملیات ویژه و نیروی هوایی آمریکا در دست گرفتند، با ابن حال شورای نظامی منبج هم اکنون از اکثریت نیروهای نظامی عرب تشکیل شده است. دولت جدید براساس اصول انقلابی آقای اوجالان سازماندهی شده است.

به زنان بلافاصله حق طلاق داده شد، در حالیکه که تا پیش از آن این حق تنها متعلق به مردان بود. زنان از حق ارث برابر با مردان برخوردارند و در صورت از بین رفتن رابطه زناشویی حق نگهداری از فرزندان و ماندن در خانه با زن است. قانون شرع که حق رای زنان را در دادگاه نصف مرد میدانست نیز ملغی شده است.

البته این تغییرات بدون بازخورد نبوده است.  بعنوان مثال بسیاری از کُردهای منطقه کوبانی در سوریه قانون چند همسری مردان را ملغی کرده اند، اما هنگامی که مقامات سعی کردند که این محدودیت را در منبج هم اعمال کنند، خشم رهبران عشیره ای باعث شد تا از اجرای این قانون در این منطقه صرفنظر کنند.

با این حال، خانه زنان در منبج به زنانی که همسرانشان برای بار دوم ازدواج می کنند مصرانه پیشنهاد می کنند که از همسرانشان جدا شوند و  همراه فرزندانشان خانه را ترک کنند و خانه و نیمی از اموال را مطالبه کنند. چنین شرایطی منجر به حدود ۲۰۰ طلاق در سال گذشته شده است. علت بیشتر این طلاق ها چند همسری و ازدواج زیر سن قانونی است. ویدات حیاط، مدیر اداره تحقیق در خانه زنان که خود یک زن عرب جامعه شناس است، می گوید: این تعداد از طلاق بی سابقه است.

برای بسیاری از مردم محلی دشوار است که خود را با ارمغان و ثبات دولت جدید که مغایر با سنت های قدیم شان است تطبیق دهند.

عبدالعزیزالحسین ، ۴۵ سال دارد او یک مغازه دار عرب است و ۱۴ فرزند دارد، او موافق است که "زن حقوق برابر با مرد دارد. زن برده و خدمتکار مرد نیست." اما با این حال به دنبال آن است که همسر دوم بگیرد چرا که همسر اولش ۴۵ ساله است و دیگر نمیتواند بچه دار شود. واکنش همسر شما به این موضوع چگونه است؟ او می گوید: "من به او چیزی نخواهم گفت... این موضوع هیچ ربطی به او ندارد."

ذهنیت هایی این چنینی به سختی از بین میروند.

جهان مصطفی یکی از مشاوران در خانه زنان است. او به زنان در جریان طلاقشان یاری می-رساند، آنها را از حقوق زناشویی خود مطلع می کند و اقدامات قانونی برای وادار کردن همسرانشان برای ایجاد زندگی بهتر برای فرزندانشان را به آنها نشان می دهد، می گوید: "هنگامی که ما خانه زنان را تاسیس کردیم، حتی فکرش را هم نمکیردیم که این سازمان و فعالیت هایش در این مکان پاسخ مناسبی دریافت کند. همانطور که میبیند ما ایجا همیشه مشغولیم."

در خانه زنان منبج، سالنها و اتاق های انتظار و اتاق های مشاوره مملو از جمعیت مرد و زن است- البته چهره مردان حکایت از خشم و عصبانیت دارد.

خانم مصطفی خود یک زن کُرد است و از اولین زنان فعال در این منطقه محسوب می شود، اما هم اکنون دیکر اعضای خانه زنان را زنان عرب تشکیل می دهند و بشتر آنها متقاضیانی هم دارند. بیشتر جمعیت منبج عرب است و کُردها و دیگر قومیت ها اقلیتی از آن را تشکیل می-دهند. او می گوید: "از آزادی منبج بیشتر از ۱۸ ماه نمی گذرد اما خانه زنان با موفقیت مورد پذیرش مردم محلی قرار گرفته است."

مقبولیت خانه زنان کاملا همه گیر نشده است، اما بسیاری از منتقدان این تفکر نیز، از بیان نظر خود در میان مردم ابا دارند.

 عبدول می گوید:" برای درک این شرایط به داعش فکر می کنم، اما از سوی دیگر"  او ۳۷ سال دارد و معلم است و از ترس بازخورد مقامات کُرد خود را کامل معرفی نمی کند. " آنها هرگز موفق نخواهند شد که قوانین و آموزه های خود را که با هنجارهای فرهنگی و دیدگاه های محافظه کارانه ما در تقابل است به ما تحمیل کنند." او در ادامه می گوید: "آنها همواره بر حضور زنان در تمامی امور تاکید دارند و آنها را در پست هایی که صلاحیت ندارند و نمیدانند چگونه باید رفتار کنند، استخدام کرده اند."


عکس: کودکان در منطقه بشدت بمباران شده کوبانی در شمال سوریه در حال بازی هستند. پس از اینکه کردها کنترل این منطقه را بدست گرفتند، حق طلاق بلافاصله به زنان داده شد درحالیکه تا پیشتر این حق تنها متعلق به مردان بود، زنان به همان اندازه که مردان از ارث سهم میبرند سهم دارند، از حق نگهداری فرزندان و زندگی در خانه ها یشان در صورت طلاق برخوردارند. Mauricio Lima برای نیویور تایمز.

رهبران از مخالفت ها باخبر هستند، اما معتقدند این تحولات در دراز مدت پذیرفته خواهد شد، به ویژه در میان زنان جوان عرب.

 آسیه عبدالقادر یک عضو عرب از اعضای شورای زنان منبج است. او می گوید: "بیشتر مردان این موضوع را نمی پذیرند، اما ما با زنان صحبت می کنیم و سعی میکنیم به آنها بفهمانیم که چرا تفکرات گذشته برای جامعه خوب نیست. به عنوان مثال : موضوع چند همسری". سازمان دیگری نیز وجود دارد که از برابری زنان حمایت می کند: این سازمان تیم هایی از زنان را خانه به خانه در شهر ها و روستاها میفرستد و از آنها میخواهد که به زنان در مورد حقوق جدیدشان توضیح دهد.

هانا شریف، یکی از اعضای شورای کُردستان می گوید:  "بسیاری از مردان در ابتدا ما را نمی-پذیرند، " " در مراجعات دوم و سوم ،کم کم ، نتیجه می گیریم. "

مجا العی ، یک زن عرب ۲۵ ساله و عضو شورای زنان است او می گوید: دولت محلی جدید زندگی او را تغییر داده است." تا پیش از این من تنها در خانه بودم و حتی نمیتوانستم صبح ها از خواب بیدار شوم." 

او می گوید: " اما اکنون در جامعه دارای شخصیت و کاراکتر هستم، صبحها که از خواب بیدار می شوم جلساتی دارم که باید در آنها حاضر شوم و کارهایی که باید انجام دهم، حالا دیگر زندگی ام را دوست دارم. "

بنا به درخواست زنان محلی، شورا برای آنها کلاس آموزش رانندگی ترتیب داده است. اخیرا، برخی از زنان در منبج از شورای زنان خواستند تا دوره های آموزش اسلحه برگزار کنند و به زنان غیرنظامی آموزش دهند که چطور از خودشان دفاع کنند.

خانم شریف می گوید: " زمان مناسب فرا رسیده است. همه ما حق داریم."