"ما را با دستان و چشمان بسته به پایین پرت کردند"

تیمور چلیک

عمار گلی

NNSROJ: زندگی عثمان شبان از دهه ۹۰ میلادی دستخوش تغییر می شود؛ درست زمانیکه ارتش ترکیه روستای آنها را در منطقه چاتاک استان وان تخریب و به آتش می کشد.

این روستایی کُرد اندکی پس از تخریب روستایشان همراه با اعضای خانواده اش به مرسین در جنوب ترکیه مهاجرت می کند. وی از حدود ده سال پیش هر سال برای جمع آوری علوفه به روستا باز می گشت و پس از فروش علوفه دوباره به مرسین عزیمت می کرد.

امسال نیز این کشاورز کُرد نیز به سیاق گذشته همراه با دوستان و آشنایانش به چاتاک بر می گردد، اما گویی زمان به عقب برگشته و یکبار دیگر سر و کله دهه ۹۰ پیدا شده است.

روز ۱۱ سپتامبر ارتش ترکیه عملیات گسترده ای را علیه گریلاهای حزب کارگران کُردستان در منطقه چاتاک شروع می کند.

عملیات با حضور نیروهای کماندوی ارتش ترکیه و مشارکت هلیکوپترها و پهباد های این کشور صبح زود آغاز می شود.

نیروهای ارتش ترکیه صبح همان روز وارد روستا شده و مردم را جمع می کنند و از آنها سراغ گریلاهای حزب کارگران کُردستان را می گیرند. کسی بازداشت نمی شود و عملیات ارتش ترکیه در ارتفاعات منطقه ادامه می یابد.

بعد از ظهر یک بار دیگر نیروهای ارتش ترکیه به روستا باز می گردند و این بار عثمان شبان پنجاه ساله و ثروت تورگوت ۵۷ ساله را مقابل چشمان اهالی روستا بازداشت و با هلیکوپتر به مکان دیگری منتقل می کنند.



دو روز پس از بازداشت فردی ناشناس با خانواده عثمان شبان و ثروت تورگوت تماس می گیرد و  می گوید که آنها را از هلیکوپتر به پایین پرت کرده اند.

عثمان شبان ده روز پس از حادثه روز سه شنبه ۲۲ سپتامبر از بیمارستان مرخص شده اما چند ساعت بعد توس نیروهای ژاندارمری بازداشت می شود.
ثروت تورگوت همچنان در کما بسر می برد و در بخش مراقبت های ویژ بستری است. پزشکان وضعیت جسمی وی نگران کننده توصیف کرده اند.

" تا زمانیکه سوار هلیکوپتر شدند سالم بودند "

برادر ثروت تورگوت پس از شنیدن خبر بازداشت و مجروحیت برادرش خود را به وان می رساند و موفق می شود برادرش را ملاقات کند.

نایف تورگوت در گفتگو با بخش ترکی BBC می گوید که برادرش به دلیل بد شدن وضعیت اقتصادی خانواده همراه با عثمان به وان باز می گردد. "عملیاتی در منطقه بوده. وقتی سرباز ها می آیند برادرم ثروت درحال پر کردن گونی ها با علوفه هایی بوده که در ۷۰۰ متری خانه بریده بوده. عثمان نیز در خانه بوده. سربازها هردو را سوار هلیکوپتر می کنند و با خود می برند. دو روز بعد فهمیدیم که آنها در بیمارستان بسر می برده اند."


ثروت تورگوت

برادر عثمان شبان نیز که در روز حادثه شاهد بازداشت ثروت تورگوت و عثمان شبان بوده است. 

چنگیز شبان به خبرگزاری مزوپوتامیا گفته سربازها ابتدا ثروت را بازداشت و با خود به روستا می آوردند. "هیچ رد و اثری از ضرب و شتم بر بدن او دیده نمی شد. سربازها لوله تفنگ خود را پشت ثروت گذاشته بودند. عثمان را هم آوردند و سوار هلیکوپتر کردند. تا زمانیکه سوار هلیکوپتر شدند سالم بودند. من با چشمان خودم دیدم. وقتی برادرم را بردند من خودم آنجا بودم."

چنگیز شبان می گوید سه روز بعد از طریق آشناهایشان درمی یابند که برادرش عثمان شبان و ثروت تورگوت در بخش مراقبت های ویژه بستری هستند.

علاوه بر اعضای خانواده این دو روستایی کُرد، افرادی که ثروت تورگوت و عثمان شبان را به بیمارستان منتقل کرده اند در توصیف این رویداد به مقام های بیمارستانی و اکیپ امداد گفته اند که آنها را از هلیکوپتر به پایین پرت کرده اند.

"ما را با دستان و چشمان بسته به پایین پرت کردند"

عثمان شبان همچون ثروت تورگوت در روزهای نخست در کما بسر می برده پس از بهبودی نسبی و در دیدار با خانواده و دوستانش گفته که آنها را پس از بازداشت از هلیکوپتر به پایین پرت کرده اند.

نایف تورگوت که دو بار با عثمان شبان در بیمارستان دیدار داشته می گوید "وضعیت [عثمان] هم خوب نبود، او هم خونریزی مغزی کرده بود. دو بار به ملاقاتش رفتم. می ترسید و گریه می کرد. گفت که آنها گریه می کرده اند، دستان و چشمانشان بسته بوده و آنها را از ارتفاع ۱۵ تا ۲۰ متری به پایین به پایین پرت می کنند."

در گزارش پزشکی اعزام این دو کشاورز کُرد سقوط آنان از هلیکوپتر تایید شده است.

نایف تورگوت در گفتگو با بخش ترکی BBC گفته که چهار روز پس از حادثه از یک شماره ناشناس با وی تماس گرفته می شود و فردی ناشناس ماجرا را برای وی توضیح می دهد.


عثمان شبان

تورگوت می گوید "یک مرد بود. گفت وجدانش رویداد را قبول نمی کند. بعد از نماز عصر و وقتی هوا تاریک شده بوده او دو نفر را دیده که از هلیکوپتر به پایین پرت شده اند."

فرد ناشناس خود را معرفی نکرده و گفته که چون وجدان او این مسئله را قبول نکرده با خانواده ثروت تورگوت تماس گرفته است.

بازداشت عثمان شبان پس از ترخیص

عثمان شبان روز سه شنبه ۲۲ سپتامبر پس از ۱۱ روز از بیمارستان مرخص می شود و به منزل شخصی خود در وان منتقل می شود. عصر همان روز نیروهای امنیتی ترکیه وی را بازداشت و به بیمارستان ارتش منتقل می کنند.

بازداشت عثمان با اعتراض خانواده و وکیل وی مواجه شده و پس از گزارش پزشکی قانونی مبنی بر عدم توان در پاسخگویی به سوالات وی را آزاد می کنند. عثمان شبان نهایتا روز چهارشنبه با یک آمبولانس به شهر مرسین منتقل شده است.

ادعای استاندار وان

روز سه شنبه ۲۲ سپتامبر و ۱۱ روز پس از پرت شدن عثمان شبان و ثروت تورگوت از هلیکوپتر، استانداری وان به این رویداد واکنش نشان داد.

استاندار وان در بیانیه خود برخلاف گفته شاهدان عینی و گزارش پزشکی مدعی شده است که ثروت تورگوت از سخره به پایین پرت شده است.

بیانیه استانداری وان همچنین می افزاید که ثروت تورگوت در نزدیکی محل عملیات ارتش حرکات مشکوکی داشته و "هنگام تلاش برای فرار به هشدارها توجه نکرده و از سخره ای سقوط کرده و مجروح شد. فرد مورد نظر علیرغم مقاومت بر اساس مقررات بازداشت شد".

این بیانیه همچنین عثمان شبان را متهم کرده که به اعضای حزب کارگران کُردستان کمک کرده و توسط نیروهای امنیتی بازداشت کرده است. با این حال هیچ اشاره ای به علل جراحات عثمان شبان و انتقال وی به بیمارستان نمی کند.



درمقابل وکیل قربانیان با رد ادعاهای استانداری وان تاکید کرده که در زمان بازداشت هیچ مقاومتی وجود نداشته است. 

بنا به اظهارات حمید کوچاک وکیل قربانیان در گزارش پزشکی این رویداد که به نقل از تیم امدادی نوشته شده است ثبت شده كه عثمان شبان از هلیكوپتر پرتاب شده و تورگوت از بلندی سقوط كرده است.

سوال نمایندگان از وزیر کشور و دفاع

اعضای حزب دموکراتیک خلق در اعتراض به رفتار نیروهای ارتش ترکیه با شهروندان کُرد موضوع عثمان شبان و ثروت تورگوت را به صحن علنی پارلمان ترکیه بردند.

چهار تن از اعضای حزب دموکراتیک خلق ها با خواستار پاسخگویی و توضیح وزیر کشور ترکیه سلیمان سویلو شده اند.

"مرال بشتاش دانش" رئیس فراکسیون ه.د.پ در پارلمان ترکیه نیز خواستار آغاز تحقیقات مستقل پارلمان در خصوص این رویداد شده است.

علاوه بر حزب دموکراتیک خلق ها، مصطفی ینرلی اوغلو عضو مستعفی حزب عدالت و توسعه و عضو فعلی حزب دموکراسی و پیشرفت به رهبری علی باباجان نیز خواستار پاسخگویی وزیر دفاع شده است.