کُردهای پناهجو که جاده ها و فاضلاب های ژاپن را می سازند

 Reuters
برگردان از انگلیسی: NNSROJ

با وجود اصرار مقامات ژاپنی بر خروجشان، مهاجران کُرد بدون مجوز در پروژ های دولتی کار می کنند و این موضوع دولت ژاپن را بر آن داشته که برای کوچک کردن بازار سیاه به وجوده آمده به وضع قوانین سرسختانه مهاجرت بپردازد.   

ورابی، ژاپن – "مظلوم بالی بَی" کار آسفالت جاده ها، حفر فاضلاب و لوله گذاری آب را انجام می دهد، این همه بخاطر این است که این کشور او را نمی خواهد.

بالی بَی پناهجوی کُرد مسلمان  ۲۴ ساله ای است که هشت سال پیش، هنگامی که نیروهای امنیتی ترکیه پس از شکنجه پدرش خانواده اش را تحت تعقیب قرار دادند، به ژاپن فرار کرد و از آن زمان تا کنون به حکم اداره مهاجرت در آزادی موقت بسر می برد؛ درخواست پناهندگی اش در حال بررسی است وهر آن ممکن است که دوباره بازداشت شود.

اما این ممنوعیت، بالی بَی را از کارکردن در پروژهای دولتی که به نیروی یدی افرادی مثل او نیازمند است وشرایط " بسیار نامطلوبی" دارد، باز نداشته است.

بالی بَی میگوید : "ژاپن ما را از کار کردن منع می کند. اما همه می دانند که بدون خارجی ها این کشور با مشکل روبرو می شود... پروژه های عمرانی انجام نخواهد شد زیرا این کشور به اندازه کافی کارگر ندارد و جوانان ژاپنی توانایی انجام چنین مشاغلی را ندارند، این را دولت بهتر از هر کسی می داند ."

دو تن از برادران بالی بَی نیز بدون مجوز در پروژه های دولتی آسفالت [معابر و جاده ها] و حفرفاضلاب در اطراف شهر توکیو مشغول هستند. رویترز همچنین با بیش از ۳۰ پناهجوی کُرد که در آزادی موقت به سر می برند و بصورت غیرقانونی در پروژه های عمدتاً تخریبی بخش خصوصی مشغول  به کار هستند، گفتگو کرده است.



بی میلی عمیق ژاپن در استفاده از نیروی کارگران مهاجر، واقعیت کاهش جمعیت و بدتر از آن کمبود نیروی کار برای بیش از دو دهه، میل فراوان برای حفظ یکپارچگی فرهنگی و نیز بی رغبتی سیاستمداران برای کاهش موانع پیش روی مهاجران ازیک سو و افزایش شمار بازنشستگان و رشد سن نیروی کاراز سوی دیگر باعث ایجاد مشکلاتی در این کشور شده است.

شینزو آبه نخست وزیر ژاپن در ماه سپتامبر گذشته به خبرنگاران سازمان ملل گفته بود که ژاپن برای حل مشکل جمعیت خود قبل از بررسی موضوع نیروی کار مهاجر، بکارگیری نیروی کار زنان و نیز افزایش سن بازنشستگی را مورد بررسی قرار می دهد.  

ماساهیکو شیبایاما قانونگذار و مشاور عالی "آبه" به رویترز گفت که "در ژاپن نسبت به کلمه "مهاجر" آلرژی وجود دارد ." او در ادامه افزود: "مردم در مورد امنیت عمومی خود نگران هستند،  آنها نگران آن هستند که کارگران خارجی فرصت های شغلی مردم ژاپن را از بین ببرند."

در عین حال ترکیب قوانین سختگیرانه مهاجرت و محدود کردن بازار سیاه کار در بخش های عمرانی که بالی بَی و برادرانش در آن کار می کنند، در زمینه تولید، یک وابستگی رو به رشد نسبت به نیروی کار مهاجر ایجاد کرده است: در سال گذشته  رویترز گزارشی  تهیه کرد و طی آن نشان داد که چگونه بازار تولیدکنندگان ماشین های "سوبارو" با بهره گیری از کارگران ارزان قیمت آسیایی و آفریقایی که به دنبال پناهندگی از ژاپن هستند، رونق گرفت. 

مدیران تجاری ژاپن خواستار تجدید نظر دولت در زمینه سیاست های مهاجرتی هستند. از ۲۵۹ شرکت بزرگ ژاپنی که در نظرسنجی ماه اکتبر رویترز شرکت کردند، ۷۶ درصد از آنها گفتند که از گشودن درهای  این کشور به روی کارگران مهاجر حمایت می کنند.

به واسطه بازیهای المپیک ۲۰۲۰ توکیو، تقاضا برای نیروی کار افزایش یافته است. هیتو شی ایتو مدیر اجرایی شرکت کاجیما، دومین شرکت فروش مصالح ساختمانی در ژاپن می گوید : "به همین دلیل است که این صنعت "به شدت " نیازمند نیروی کار خارجی است.

بالی بَی بخشی از جامعه ۱۲۰۰ نفره از کُردهایی است که در "ورابی" و "کاواگوچی" زندگی می کنند. محله ای با زندگی کسل کننده کارگری در حومه شمالی  شهر توکیو با خیابان هایی پر از میلگردهای آهنی و افراد وابسته به باندهای تبهکاری و جرایم خیابانی؛ جایی که توسط مردم محلی به دلیل شمار بالای مهاجران کُرد به "وُرابیستان" شناخته می شود. منطقه ای با ساکنان نیمه قانونی که با وجود تلاشهای طولانی، سازمان مهاجرت ژاپن تنها ۲۷ نفر از آنها را به عنوان پناهنده پذیرفته است.



از ماه دسامبر، ژاپن سیزده هزار و ۸۳۱ درخواست پناهندگی را در دست بررسی دارد و با وجود اینکه این تعداد نسبت به استاندارد کشورهای اروپایی که تا پایان ماه آوریل بیش از یک میلیون درخواست پناهندگی دریافت کرده اند بسیار ناچیز است و علی رغم اینکه تعداد پناهنده ها از کشورهای جنگ زده و بحران زده ای مانند سوریه و اریتره اندک است، با این حال این تعداد برای کشور ضد مهاجری مانند ژاپن یک رکورد تلقی می شود. بر اساس آخرین اطلاعات موجود تا پایان سال ۲۰۱۵،  چهار هزار و ۷۰۱ پناهجو در ژاپن در آزادی موقت به سر خواهند برد. طبق برآوردهای به عمل آمده از این جوامع اجتماعی حدود ۴۰۰  نفر کُرد هستند که در محله ورابی زندگی می کنند.

میتسوهیده ایواکی وزیر دادگستری که هفته گذشته ازکابینه کناره گیری کرد، از پاسخ به سوالات رویترز در زمینه پناهجویانی که از آزادی موقت بهرمند بوده و در پروژه های دولتی مشغول به کار هستند خودداری کرد. "نائواکی توریسو" یک مقام وزارت دادگستری که مسئولیت نظارت بر اجازه کار اتباع خارجی را برعهده دارد به خبرگزاری رویترز گفت: "صرف نظر از اینکه این پروژه ها عمومی هستند یا نه، کارکردن افرادی که دارای آزادی موقت هستند در این پروژه ها نامطلوب و غیر قانونی محسوب می شود و مانع آنها می شویم ."

بیشترکُردها به انجام کارهای موقت و بدون قرارداد مشغول هستند، حقوقشان نقداً پرداخت می شود و هر لحظه امکان دارد از کار اخراج شوند. آنها فاقد بیمه درمانی ملی هستند و در صورت بیماری خود و یا اعضای خانواده شان، با انتخابی دردناک میان پرداخت هزینه های پزشکی و یا چشم پوشی از ادامه درمان مواجه می شوند.

بالی بَی نان آور اصلی یک خانواده پر جمعیت شامل مادر، دوبرادر از چهار برادر، خواهر و همسر خواهر و نوازاد پسر خواهرش است. او ماهیانه حدود ۲۵۰۰ دلار درآمد دارد که کفاف هزینه سنگین خانواده را نمی دهد.

خانواده می گوید : صورتحساب پرداخت نشده درمانی شان حدود چندین هزار دلار است. سال گذشته دنیز برادر هفت ساله بلی بَی  ، به علت ذات الریه در بیمارستان بستری شد و هزینه درمانش معادل  ۵۵۰۰ دلار شد.  

بالی بَی در اوایل نوجوانی بود که برای اولین بار یک بیل را دریک سایت ساختمانی در دست گرفت. می گوید :" من دوست داشتم به مدرسه بروم اما ما پول نداشتیم" . ژاپنی را بسیار روان صحبت می کند. " من روی یک حفره می ایستادم  و بچه هایی را که به مدرسه می رفتند نگاه می کردم. فکر می کردم که اگر من هم پول داشتم می توانستم مثل آنها خوشحال باشم و لذت ببرم ."

او علت تصمیم خانواده اش برای ترک ترکیه را دستگیری پدرش در سال ۱۹۹۹ به اتهام همکاری با حزب کارگران کردستان (پ ک ک ) و  انتقال پول های جمع آوری شده حزب به ژاپن عنوان می کند. (ترکیه ، اتحادیه اروپا ، ایالات متحده پ ک ک را یک سازمان تروریستی می دانند).



بررسی اسناد دادگاهی توسط رویترز نشان می دهد که مصطفی بالی بَی  و پنج کُرد دیگر که به همراه او بازداشت شده بودند در سال ۲۰۰۰ تبرئه شدند.

"وقتی که من هفت ساله بودم  آنها پدرم را جلوی چشمانم شکنجه کردند ."   مظلوم  این سخنان را در پیشگاه قاضی امور پناهندگان در ماه مارس گذشته گفته است. بر اساس متن مصاحبه، او اظهار داشته است که " من هنوز هم خواب آن صحنه را می بینم."

در نهایت تجربه این صحنه ها خانواده او را ناچار به ترک ترکیه و درخواست پناهندگی از ژاپن کرد. چند سال بعد پدر و مادر بالی بَی و پنج خواهر و برادر او ترکیه را ترک کردند.

در سال ۲۰۰۸ یک روانپزشک ژاپنی تشخیص داد که مطصفی بالی بَی پس از آن اتفاقات و شکنجه ها  دچار اختلال روانی و استرس شده است. نظر پزشک به پرونده درخواست پناهندگی مصطفی اضافه شد و مصطفی برای سال ها از داروهای ضد افسردگی و آرام بخش و مسکن استفاده می کرد. دیوارهای داخل آپارتمان خانواده مصطفی به دلیل کابوس های مکرر شلاق های مصطفی مجدر (آبله گون ) شده اند.

وضعیت روانی او در سال گذشته با بالا گرفتن درگیری میان نیروهای امنیتی ترکیه و پ ک ک در جنوب شرق آن کشور وخیم تر شد. در ۲۷ دسامبر، مصطفی به پارکی در نزدیکی محل سکونت خود رفت، طنابی را به دور گردن خود گره زد و خود را از یک درخت حلق آویز کرد.  

بالی بَی  می گوید: "او برای مدتی طولانی بیمار بود. ولی به طور ناگهانی وضعیتش بدتر شد " 

او در ادامه با صدایی آرام گفت: "من سر کار خود بودم که با من تماس گرفته شد؛ آنها گفتند که مردی او را پیدا کرده است. "

وزارت کشور و ژاندارمری ترکیه هیچ پاسخی به پرسش های رویترز در زمینه پرونده مصطفی بالی بَی نمی دهد. 

تقاضای پناهندگی تمامی اعضای خانواده رد شده است و وقت خود را در ژاپن تنها با درگیری های قانونی پی در پی ، دستور اخراج و بازداشت سپری می کنند.  بالی بَی چهار درخواست پناهندگی ارائه کرده است که یکی از آنها مربوط به ماه آگوست سال گذشته است. براساس قوانین ژاپن، پناهجویان تا هنگامی که درخواستشان در حال بررسی است حق خروج از کشور را ندارند.

فعالین حقوق مهاجرت می گویند ژاپن هرگز به هیچ یک از کُردهای ترکیه حق پناهندگی اعطا نکرده است. مقامات دولتی می گویند که به هیچ یک از سه هزار و ۴۶۳ تبعه ترکیه که از سال ۲۰۰۸  برای پناهندگی اقدام کرده اند پناهندگی داده نشده است.



با وجود عدم مجوز کار در چند سال گذشته، بالی بَی به همراه دو تن از برادرانش و پسر عمویش از کار بر روی پروژه هایی که با بودجه مالیات دهندگان تامین می شود، دست نکشیده اند. بالی از میان عکس های گوشی موبایلش به سرعت رد می شود و بر روی عکسی که متعلق به یک پروژه جاده سازی "ورابی" در سال گذشته بوده است  و او در آن کار می کرده است توقف می کند و آن را به ما نشان می دهد.

مصاحبه با خانواده  بالی بَی و بررسی نوار مصاحبه آنها نشان می دهد که آنها کارهای جاده سازی، فاضلاب کشی و تخریب ساختمانهای قدیمی را برای شرکتی که با دولت های محلی از جمله در کاواگوچی و سایتاما قرارداد دارد، انجام می دهند. "بالی بَی"ها خواستار این شدند که نام شرکت ذکر نشود.

تقریباً تمامی کُردهای ورابی از روستاهای اطراف شهر غازی عینتاب هستند، غازی عینتاب یک شهر صنعتی در جنوب ترکیه می باشد. در اوایل سال های ۱۹۹۰ ، آنها برای فرار از فقر و خشونت ناشی از درگیری های دولت ترکیه و  پ ک ک با ویزای توریستی وارد خاک ژاپن شدند. 

دقیقاً مانند بالی بَی که کلمه " کُردستان " را بر روی مچ دست راست خود خالکوبی کرده است، بسیاری از کُردها هم حسی قوی به میهن خود دارند. هر سال در ماه مارس جامعه کُرد بر ای برپایی جشن نوروز، سال نو کُردی،  زیر درختان گیلاس در پارک کاواگوچی، دور هم جمع می شوند.

با وجود دوری آنها از محل درگیری میان دولت ترکیه و شبه نظامیان کُرد، سال گذشته با شکست آتش بسی که دو سال و نیم پابرجا مانده بود و از سر گیری درگیری ها، برای نشان دادن احساسات تلخ خود به خیابان ها ریختند.  اکتبر گذشته بالی بَی  و دو تن از برادرانش در یک درگیری که میان ترک ها و کُردهای مهاجر ترکیه در مقابل سفارت ترکیه و در صف انتظار رأی دادن انتخابات پارلمانی رخ داده بود، زخمی شدند. در این درگیری بالی بَی دچار شکستگی بینی و دنده شد که به گفته خودش ، ۲۰۰۰ دلار به بدهی پزشکی اش اضافه شد.



در پاسخ به این سوال که پناهجویان چگونه درهنگام آزادی موقت، بدون اجازه کار، هزینه خوراک و مسکن خود را تامین کنند؟ مقامات دولتی ژاپن اذعان داشتند که دوستان، بستگان و سازمان های غیر دولتی باید کمک کنند. اما واقعیت این است که مهاجران خود باید به دفاع از خود بپردازند و به همین دلیل است که افرادی مثل بالی بَی با وجود ریسک به زندان افتادن جویای کار هستند. 

برخلاف بسیاری از مقامات ژاپنی ، "نوبو اوکی نوکی"  شهردار کاواگوچی علاقه ای به ایفای نقش یک پلیس ندارد. "من قصد ندارم که به این مردم بگویم که نمی توانند کار کنند. هرکس برای زندگی کردن نیاز به کار دارد و خانواده آنها نیز به حمایت نیاز دارند."

افرادی که دارای آزادی موقت هستند از نظر قانونی قادر به اجاره گرفتن آپارتمان، باز کردن حساب بانکی و یا حتی خرید تلفن همراه نیستد. برای دور زدن این وضعیت، این افراد از نام و اطلاعات شخصی بستگان و دوستان خود که اجازه اقامت دارند، استفاده می کنند.
همچنین آنها برای ترک شهر محل زندگی خود نیاز به اجازه رسمی مقامات این کشور دارند.  مقامات ژاپنی پس از وقوع زلزله و سونامی شمال شرق در تاریخ ۱۱ مارس ۲۰۱۱ هنگامیکه به کمک کُردها نیاز داشتند اجازه نامه خروج را صادر کردند. گروهی از مردان کُرد که برخی از آنها در آزادی موقت بسر می بردند برای امداد رسانی داوطلب شدند و انجمن پناهندگان ژاپن اجازه سفر آنها به مناطق ویران شده را برای کمک صادر کرد.

داوطلبان کُرد با تجربه فراوانی که در زمینه ساخت و ساز و تخریب کسب کرده بودند، مدیریت منطقه ریکوزنتاکاتا ایواته را که یکی از آسیب دیده ترین مناطق زلزله زده بود  به دست گرفتند. در آن روستای ساحلی یک موج ۱۵ متری ۱۷۰۰  نفر را کشته و هزاران ساختمان را از جا کنده و در خود فرو بلعیده بود.

به گفته انجمن پناهجویان که سفرهای داوطلبانه را بعد از دریافت پیشنهاد کمک پناهجویان سازماندهی می کردند داوطلبانی که در چادر اسکان داده شده بودند به پاکسازی جاده ها ، مزارع برنج و تمیز کردن خانه های آسیب دیده پرداختند.

"من برای بدست آوردن چیزی به مناطق سیل زده نرفته بودم."  این جمله را محمود کولک که یک پناهجوی کُرد و دارای آزادی موقت است می گوید: "من فقط برای مردم ریکوزنتاکاتا  ناراحت بودم و می دانستم که اداره مهاجرت به من ویزا نمی دهند."

آکینوبو کینو شیتا مدیر شرکت مشاوره بین المللی ساخت و ساز توکیو  می گوید: چند ده هزار کُرد در مشاغل تخریب خصوصی سراسر پایتخت که متعلق به شرکت اوست فعال هستند و بیشتر آنها اجازه تجدید کار بعد از شش ماه را دارند . اما براساس آنچه که چند تن از پناهجویان با آزادی موقت به رویترز گفتند: کینو شیتا می گوید که او به آنها اجازه کار می دهد، "بدون هیچ رحم و شفقتی "، زیرا آنها برای زنده ماندن به این کار نیاز دارند.

اگر کارگران غیرمجازی که در سایت های ساختمانی کینو شیتا مشغول هستند شناسایی شوند، او به جریمه نقدی حدود ۳۰۰۰۰ هزار دلار و حداکثر سه سال زندان محکوم می شود. دولت ژاپن گفته است که هیچ گونه شواهدی برای مجازات کارفرمایانی که از نیروی کار غیر قانونی استفاده می کنند در دست ندارد.

جذب کارگران ژاپنی برای کار در سایت های ساختمانی بسیار ناامید کننده است. وزارت کشور ژاپن به همراه شرکت های ساخت و ساز، یک وبسایت تبلیغاتی با هدف متقاعد کردن جوانان ژاپنی برای کار در این صنعت راه اندازی کرده است. این وبسایت گروهی از زنان جوان ژاپنی راکه کلاه ایمنی بر سر دارند با لبخندی بر لب نشان می دهد با متن نوشته ای در زیر آن که نوشته بود: "زنانی که در صنعت ساخت و ساز فعالیت می کنند بسیار جذاب هستند."



مقامات وزارت کشور ژاپن پذیرفته اند که تلاش های کمی برای جذاب کردن این صنعت انجام داده اند. شینزو آبه در ماه مه برای تقویت رشد اقتصادی از حزب لیبرال دموکرات ژاپن خواسته بود که در وبسایت خود سیستمی برای جذب کارگران خارجی در بخشهای پرستاری و کشاورزی ایجاد کند اما حزب توجه چندانی نشان نداد و پیشنهاد در همان روزهای نخست بیانیه به خاک سپرده شد.

توریسو وزیر دادگستری ژاپن می گوید: "هیچ برنامه ای" برای تغییر سیستم آزادی موقت وجود ندارد و در ادامه می افزاید: "مردمی که در آزادی موقت به سر می برند موضع ما را تغییر نمی دهند و باید به خانه برگردند."

بعد از نزدیک به یک دهه ورود به ژاپن، "بالی بَی" امید چندانی برای به رسمیت شناختن درخواست پناهندگی اش ندارد. بعد از ده ساعت کار در سایتهای ساختمانی، او به دنیای خود فرار می کند و شبهایش را با تماشای فیلم های یوتیوب که جوانان کُرد هم سنش را در حال مبارزه داعش درسوریه نشان می دهد، سپری می کند.

او می گوید: "نمی توانم به آینده فکر کنم."