تحلیل استراتفور؛ تاثیر پیچیدگی‌های نبرد باب بر سوریە و کل منطقە

AFP

استراتفور
برگردان از انگلیسی: ان‌ان‌اس رۆژ

پیش‌بینی:

• در صورت پیشروی شورشیان وابستە بە ترکیە بە سمت باب، ریسک شعلەور شدن جنگ با مبارزین کُرد افزایش خواهد یافت؛ کُردهایی کە در حال تلاش برای وصل کردن کانتون‌های عفرین و کوبانی هستند.

• درگیری بین شورشیان نزدیک بە ترکیە با کُردها تمام برنامەهای آمریکا برای تصرف رقە از دست داعش را با ناکامی روبرو خواهد کرد.

• در صورت پیشروی گروەهای نزدیک بە ترکیە و یا آمریکا به سمت نیروهای وفادار بە اسد و نزدیک به ایران و روسیه در جنوب شهر باب، آتش درگیری‌های سوریە تشدید خواهد شد. 

تحلیل:

شورشیان سوریە کە از حمایت ارتش ترکیە برخوردارند بە آرامی در شمال استان حلب بە پیشروی خود ادامە می‌دهند. چنانکە آنها بە شهر استراتژیک باب نزدیکتر شوند، پیشروی آنها تاثیر مخربی بر روی برنامەهای دیگر کشورها درگیر در جنگ داخلی سوریە خواهد گذاشت. با افزایش خطر درگیری با شبهە نظامیان نزدیک بە ترکیە، دیگر طرف ها از جملە کُردها، شبهە نظامیان وفادار بە اسد، امریکا، روسیە و ایران برای بازنگری در استراتژی‌های خود تحت فشار قرار خواهند گرفت. 

هدف اولیە از حملە ترکیە تحت عنوان "عملیات سپر فرات" در سوریە ممانعت از تلاش کُردها برای اتصال کانتون‌های عفرین و کوبانی بود. و با توجە بە رویدادهای پس از شروع این عملیات [بە نظر می‌رسد] کە ترکیە درحال نزدیک شدن بە هدف‌اش است. در روزهای اخیر متحدان شورشی آنکارا روی حملە سنگین بە داعش در شهر دابق حساب بازکردند و حتی توانستند کە بیشتر از آن نیز بە سمت جنوب پیش بروند. در صورت ادامە این پیشروی‌ها، شانس یگان‌های مدافع خلق برای اتصال دو کانتون بسیار کمتر خواهد شد.



چنین چشم‌انداز تیرە و تاری سبب شد کە یگان‌های مدافع خلق با همپیمان‌هایش [در کانتون عفرین] بە سمت شرق حرکت کردە و با شورشیان به شدت درگیر شوند. در نتیجە در ١٩ اکتبر ارتش ترکیە به سرعت مواضع کُردها را با حملات هوایی بە شدت هدف قرار داد و ادعا کرد کە بیش از ٢٠٠ نفر از آنها را کشتە است. با وجود خصومت شدید میان این دو طرف و هدف مشترکی کە در قبال داعش دارند، اما این زد و خوردها میان ی.پ.گ و شورشیان وابستە بە ترکیه هنوز هم ادامە دارد. در روزهای پیش رو و در قمار سرنوشت شهر باب، هر دو طرف درگیر می‌توانند بیش از آنکە بر نبرد با داعش تمرکز کنند بە جنگ با هم بپردازند. آن هم سرنوشت شهری کە در نبردهای سوریە مسیری حیاتی است و هم برای اتصال کانتون‌های عفرین و کوبانی برای کُردها مهم است.

 خطری برای عملیات نیروهای وفادار بە اسد در حلب

 ممکن است کە هدف اصلی مداخلات ترکیە در سوریە وارد کردن ضربە بە داعش و کُردها باشد. اما نیروهای شورشی‌ای کە از آنها حمایت می‌کند هدف دیگری نیز در سر دارند. آنها هیچ وقت هدف اولیە خود را فراموش نکردەاند: مقابلە با ادامە حیات حکومت بشار اسد بر سوریە. تا اینجای کار بهترین مسیر برای انجام این کار حرکت بە سمت جنوب و پیوستن بە دیگر نیروهایی است کە در حلب در حال نبردند. در واقع نیروهای مشارکت کنندە در "عملیات سپر فرات" بە روشنی تصریح کردەاند کە آنها خواهان از سرگیری جنگ با نیروهای وفادار بە بشار اسد هستند. این گروەها نیز بە نوبەی خود با یگان‌های مدافع خلق و داعش [در گذشتە] درگیر شدەاند.  

 تداوم پیشروی‌های این نیروها از سمت شمال موجب افزایش نگرانی نیروهای اسد شدە است کە در حال حاضر درگیر یک جنگ پیچیده و بحرانی در شهر حلب اند. اگرچە ترکیە نمی‌خواهد کە بە هیچ وجە بە نبرد با گروەهای وفادار بە اسد، کە از حمایت ایران و روسیە برخوردارند، کشیدە شود، اما نە مسکو و نە تهران هیچ اطمینانی ندارند کە آیا ترکیە قادر بە کنترل این گروەها خواهد بود کە بە حلب نزدیک نشوند. البتە این تنها ترکیە نیست کە امیدوار است  کە از چنین نبردهایی جلوگیری کند. یک درگیری با ترکیە، توانایی روسیە در بیرون کشیدن خود از جنگ سوریە را کاهش خواهد داد. از طرف دیگر ریسک وقوع یک جنگ میان روسیە و نیروهای پشتیبانی امریکا در شمال استان حلب کە در حال پشتیبانی از نیروهای شورشی‌اند، افزایش خواهد داد.

آخرین وضعیت جبهه های جنگ در حلب


با این اوصاف روسیە و ایران باید خطر حضور نیروهای وابستە بە ترکیە در آن مناطق را جدی بگیرند. بە طور کلی دو راە پیش روی تهران و مسکو برای کاهش این تهدیدها قرار گرفتە است. راە اول تقویت کردن یگان‌های مدافع خلق است بە امید اینکە کُردها بتوانند یک حائل میان شورشیان و شهر حلب ایجاد کنند. با در نظر گرفتن اینکە ترکیە بە شدت خواهان بهانە قرار دادن پیشروی کُردها است، چنین سیاستی از سوی روسیە و ایران تنها موجب افزایش حمایت‌های ترکیە از شورشیان مورد حمایت خود برای نبرد با یگان‌های مدافع خلق خواهد شد. راە دیگر برای آنها تقویت نیروهای وفادار بە بشار اسد است کە بە سمت باب هم پیشروی کنند. اما در این شرایط هم ریسک بروز درگیری همچنان وجود خواهد داشت، با این اختلاف کە آنها دیگر نمی‌توانند بە حلب نزدیک شوند. بە خصوص کە ترکیە خواهان آن است کە این گروەها را از درگیر شدن با روسیە و ایران برحذر دارد. البتە برای روسیە و ایران جمع‌کردن و فرستادن نیروهای وفادار بە اسد بە سوی باب، کە درگیر نبردهایی سنگین در شهر حلب هستند، بە این آسانی هم نخواهد بود.

 یک موفقیت یا شکست برای واشنگتن

 بە یک معنا این پیشروی‌های گروەهای وابستە بە ترکیە برای امریکا یک مزیت بە شمار می‌آید. آنها می‌توانند کە نیروهای داعش را از چندین شهر و روستای کلیدی بە عقب برانند، مناطقی کە بە جهت استخدام نیرو و دریافت باج و خراج برای داعش مهم‌اند. در حقیقت این مسالە توضیح خواهد داد کە چرا امریکا نیروهای ویژە عملیات خود را در صفوف [نیروهای مبارز] جا دادە و از آنها نیز حمایت هوایی می‌کند. 

 می‌توان گفت کە پیشروی‌ [ نیروهای وابستە بە ترکیە] برنامە‌ها و نقشەهای امریکا در سوریە را با پیچیدگی‌هایی روبرو خواهد کرد. ایالات متحدە در حال تلاش برای هدایت نیروهای قابل ملاحظە محلی برای فتح رقە از دست داعش است. این نیروها شامل نیروهای سوریە دمکراتیک و عرب های متحد با آنها است. اما این نیروها بە شکل غالب از جنگاوران یگان‌های مدافع خلق تشکیل شدەاند کە بە دلیل درگیری‌ با شورشیان وابستە بە ترکیە در حال حاضر با چالش روبرو شدەاند، و همچنان حضور ترکیە تهدیدی برای موقعیت آنها در منبج و تل ابیض است. و دقیقا بە دلیل همین درگیری‌ها است کە تمرکز ی.پ.گ برای نبرد رقە بە شدت تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

 در همین حال اگر شورشیان بە شهر حلب نزدیک شوند، ایالات متحدە با خطر ورود بە جنگی روبرو می‌شود کە بە شدت از آن امتناع می‌ورزد. اگر نیروهای وفادار بە اسد و شورشیان وابستە بە ترکیە همدیگر را نشانە بگیرند، توجە بر روی نبرد رقە بە شدت کاهش خواهد یافت. همین مسالە می‌تواند موجب بروز درگیری میان امریکا و روسیە و یا ایران شود. تا اینجای کار مقامات دولت باراک اوباما تمام سعی خود را کردەاند کە از چنین جنگی دور بمانند، بە عنوان نمونە می‌توان بە شکست تلاش‌های امریکا با روسیە بر سر آتش بس در سوریە اشارە کرد. و با توجە بە زمان کمی کە از دولت باراک اوباما باقی ماندە است، آنها هیچ میلی برای ورود بە یک بحران عمدە دیپلماتیک از خود نشان نمی‌دهند.

 شمال حلب بە سرعت در حال تبدیل شدن بە یکی از تهدیدهای بسیار جدی جنگ داخلی سوریە است. پیشروی‌های گروەهای وابستە بە ترکیە تنها برای کوبیدن داعش و بە زحمت انداختن کُردها نیست، بلکە آنها درصد هستند کە در برابر تلاش‌های امریکا برای تسخیر رقە و تلاش‌ نیروهای وفادار بە اسد برای تسلط کامل بر حلب مانع ایجاد کنند.  عملیات سد فرات می‌تواند بە شدت ریسک شروع یک نبرد خونین با ترکیە و امریکا از یک طرف، و از طرف دیگر با روسیە و ایران را افزایش دهد. نبردی کە عواقب آن می‌تواند بە مرزهای ترکیە و سوریە نیز کشیدە شود.