در کردستان چه گذشت؟

امید برین 

NNSROJ: در پی شایعه ها و تکذیب های بسیار، بدون اعلام قبلی بار دیگر بنزین سهمیه‌بندی و قیمت آن افزایش یافت. بسیاری از شهروندان در سراسر ایران روز جمعه 24 آبان را با شوک ناشی از این سوال آغاز کردند کە افزایش قیمت بنزین، چه تاثیری بر معیشت آنها خواهد گذاشت. 

واکنش شمار زیادی از مردم ایران بە افزایش قیمت بنزین یکسان بود، برپا کردن تجمع های اعتراضی. اعتراضات از خوزستان شروع و به سرعت به همه ایران سرایت کرد، اعتراض هایی کە مسالمت آمیز شروع شده و با همان سرعت با بوی خون و باروت درهم آمیخت. مقام های جمهوری اسلامی تا این لحظه از ارایه هرگونه آماری در خصوص تعداد جانباختگان، مجروحان و آمار دقیق تعداد بازداشت شدگان خودداری کرده اند.

بنابر برآوردهای سازمان های حقوق بشری گستردگی تجمعات، سطح خشونت نیروهای امنیتی، تعداد کشته ها، زخمی ها، دستگیری ها و البته حجم تخریب ها رکوردهای تازه ای در سه دهه گذشته محسوب میشوند.

سازمان عفو بین الملل در آخرین گزارش خود شمار قربانیان را ٢٠٦ تن اعلام کرده و افزوده که به باور این سازمان "آمار جان‌باختگان بسیار بیش‌تر" از آماری است که اعلام کرده اند. عفو بین الملل همچنین از جامعه جهانی درخواست کرده تا "مقامات ایران را برای کشتار و سرکوب خونین معترضان پاسخگو کنند."

همچنین وبسایت کلمه نیز به نقل از منابع خود شمار جان باختگان را دست کم ٣٦٦ تن برشمرده و افزوده که از این تعداد  پیکر ١٥٦ تن از جان باختگان به غسال خانه آرامستان "بهشت زهرا" و پیکر ٨٠ تن دیگر نیز به شهرستان ها ارسال شده است. 

 اما دستکم دو منبع آگاه در وزارت کشور ایران در گفتگو با "پایگاه خبری و تحلیلی روژ" تائید کرده اند کە شمار جانباختگان اعتراضات اخیر تا روز دهم آذر با توجه به اطلاعات جمع آوری شده در وزارت کشور ٤٨٦ نفر بوده است.

به گفته این منابع تاکنون در سراسر ایران بیش از سیزده هزار نفر بازداشت شده اند کە از این تعداد شماری بعد از بازجویی با تودیع وثیقه و قرار کفالت آزاد شده اند. 
 
همچنین بر پایه اطلاعاتی کە "روژ" بە آنها دست پیدا کرده است، شمار معترضان و شهروندانی که در چهار روز ۲۵، ۲۶، ۲۷ و ۲۸ آبان مجروح شده و برای رسیدگی پزشکی به بیمارستان ها و مراکز درمانی مراجعه کرده اند بیش از سه هزار نفر است. 



با توجه به حجم اطلاعاتی کە تاکنون به بیرون درز کرده است، نحموه برخورد نیروهای امنیتی با معترضان تقریبا در بسیاری از نقاط ایران یکسان بوده و با مشتی آهنین معترضان را سرکوب کرده اند، شدت این سرکوب در استان های تهران، البرز، کرمانشاه و خوزستان بیشتر دیگر مناطق بوده است.

"پسر من متاهل و بیکار بود. خرج زندگی ایش را به سختی در می آورد. اینجا کار نیست. کارخانه نیست. فقط مرز هست کە آن را هم بسته اند. او فقط دغدغه های معیشتی داشت".

اینها گفته های مادری است کە  پیکر پسر جوان خود را در گورستان مریوان در مراسمی بی سر و صدا به خاک سپرده است. ابتدا آماده به صحبت کردن نبود. میگفت بە خاطر فرزندانم نمیخواهم اوضاع از این بدتر شود، تهدید کرده اند کە نباید با رسانه ها صحبت کنیم. اما وقتی از او پرسیدم انگیزه فرزندش از شرکت در اعتراض ها چه بوده، بغضش ترکید و با صدای گریان این جملات کوتاه را گفت و سپس تماس را با گفتن این جمله قطع کرد" خون پسرم، گریبانشان را میگیرد". 

"اعتراضات در نزدیکی بازارچه جوانرود شروع شد و بعد به میدان بسیج و میدان انقلاب کشیده شد. مردم بر ضد سیاست های اقتصادی دولت شعار میدادند. اعتراضات مسالمت آمیز بود. اما خشونت نیروهای امنیتی ورق را برگرداند."

اینها گفته های شاهو جوانی جوانرودی است. او مورد اصابت گلوله قرار گرفته است. در یکی از روستاهای هم مرز با اقلیم کردستان تحت مداوای خانگی است. او کە انگیزه خود از شرکت در اعتراضات را مشکلات معیشتی و بی کاری بیان میکند، میگوید:"در همان ابتدای خشونت ها زخمی شدم. به محض اینکه زخمی شدم بە خودم گفتم اگر بمیرم هم نباید بە بیمارستان بروم. میترسیدم. میدانستم کە آنجا دستگیر خواهم شد. شانس آوردم کە زخمم کاری نبود".

آراز یکی دیگر از جوانانی است که در اعتراضات جوانرود شرکت داشته است. او میگوید :"پیش بینی نمیکردم نیروهای امنیتی با این شدت با معترضین برخورد کنند، شاهد صحنه های بی رحمانه و دلخراش بودم".

به گفته آراز زخمی و دستگیر شدن شماری از معترضان، مردم را خشمگین کرد و در واکنش چند بانک وابسته به نهادهای نظامی توسط آنها به آتش کشیده شد. او میگوید:" در ادامه برخی از معترضین قصد داشتند دفتر ورودی دادگستری جوانرود را تخریب کنند کە نیروهای امنیتی از بالای پشت بام به مردم شلیک کردند. در این لحظه شاهد کشته و زخمی شدن چند نفر بودم". او میگوید در شوک فرو رفته و از لحاظ روانی در وضعیت خوبی به سر نمیبرد و شب ها نمیتواند بخوابد.



فیلم این درگیری کە آراز آن را بازگو میکند، در شبکه های اجتماعی توجهات زیادی را به خود جلب کرده است.

"ما دو تا بچه مدرسه ای داریم. همسرم با مشکلات جسمی دست و پنجه نرم میکند و داروهای خاص با قیمت بالا مصرف میکند. هر دو تایمان کار میکنیم ولی دستمان بە سختی به دهنمان میرسد. تحریم ها بە اندازه ای کافی کمر ما رو خورد کرده است، توان تحمل مشکلات و تورم بیشتر را نداریم".

فرزانه 28 ساله است و در کرمانشاه، بزرگترین شهر شرق کُردستان زندگی میکند. او در اعتراضات شرکت کرده و در این باره میگوید:" نمیتوانستم در خانه بمانم. خونم به جوش آمد. رفتم و همراه با مردم شدم. میخواستم کاری انجام دهم و اعتراض خود را بیان کنم. اما نیروهای لباس شخصی با چوب و اسلحه آمدند و به جان مردم و اماکن عمومی افتادند. بعد نیروهای گارد ویژه هم آمدند. تیر اندازی، درگیری و گاز اشک آور صحنه را شبیه میدان جنگ کرد. فضا این قدر وحشتناک شده بود کە مجبور شدم بە خانه برگردم".

شاهین یکی از فعالین شهر کرمانشاه است کە در مورد اعتراضات به من میگوید:" اعتراضات کرمانشاه سه روز طول کشید. بیشتر در محله های فقیرنشین و حاشیه شهر بود. خیلی از بانک ها به آتش کشیده شده اند. خیلی ها دستگیر شده اند."

به گفته فعالین کرد، فضای شهرهای کردستان با گذشت چندین روز از اعتراضات کماکان امنیتی است. حتی شهرهایی کە آرام بوده اند. در روزهای پس از سرکوب اعتراضات در شهرهای مریوان، بوکان، جوانرود، سنندج و کرمانشاه جو امنیتی همچنان ادامه دارد و تا کنون صدها شهروند بازداشت و به بازداشتگاه های اطلاعات سپاه و وزارت اطلاعات منتقل شده و تا این لحظه تعداد بازداشت شدگان مشخص نیست. اما آنچه که مشخص است این است که مردم تا کنون در شوک به سر میبردند. شوک گرانی بنزین و شوک خشونت و سرکوبی کە در ایران کم سابقه نیست.