سیروان خسروزاده
نقطه نظراتی درخصوص مهار پان ترکیسم در آذربایجان غربی
Saturday, December 5, 2015
Telegram
سیروان خسروزاده
مقدمه
داشتن حس تعلق خاطر و علاقة ویژه به زادگاه، سرزمین مادری و یا میهن، موضوعی طبیعیست و با فطرت هر انسانی عجین است. این ویژگی نه نشانی از ضعف است و نه امری نامطلوب که نیاز به زدودن داشته باشد؛ اما آنچه که باید متوجه اش بود کنترل این احساس و هدایت آن در بستری انسانی و گاه حبس آن در چهارچوبی محدود است! زیرا این هستة زیبا پتانسیل تبدیل به کانونی ویرانگر را داراست. اندیشه های غیر انسانی نژادپرستانه که در ظهوری ویرانگر جان و مال دهها میلیون انسان را در قرن بیستم از هستی ساقط نمودند، از بطن همین هستة فکری برخاستند. اگرچه با نابودی نازیسم و فاشیسم و ظهور و سقوط های مضحکه وار و در عین حال فاجعه بار جریاناتی از این دست، به نظر می رسید عُمر این اندیشه های ویرانگر و وحشیانه و ضد انسانی بسر آمده؛ اما قرائن حاکی از آن است که یکی از این غده های چرکین که نادیده گرفته شده بود و یا به هر دلیل امکان بقا یافته بود، هم اکنون سر باز کرده و درحال تهدید انسان و انسانیت است و آن چیزی نیست جز پان ترکیسم! این اندیشه که در قفقاز شکل گرفت و در عثمانی پرورش یافت و قدرت گرفت، جان ملیون ها ارمنی و کرد و یونانی را گرفت و بنظر می رسید بعد از سیراب شدن از این دریای خون به مقاصد پلید خود دست یافته و بنابراین همچون جریانات همقطارش به حاشیه رانده شده، اما متاسفانه آتش های زیر خاکستر این فتنه در حیاتی ترین بخش از جغرافیای ایران در حال جان گرفتن و سرایت به اطراف است و جان و مال و هستی انسان و در یک کلام انسانیت را در معرض تهدید قرار داده است.
مخاطرات پان ترکیسم و راهکارهای مقابله با آن
ایران کشوری چند قومی و چند زبانه است. این ویژگی هم می تواند حمل بر قدرت و سرمایة این کشور شود و هم حمل بر ضعف و شکنندگی آن. اما حقیقتاً باید گفت نگرشی سالم به این مقوله ضامن دستاوردهایی مناسب خواهد بود. برای آنکه ایرانیان بتوانند در کنار همدیگر از حیاتی شرافتمندانه برخوردار باشند در درجة نخست بایستی از حقوق شهروندی یکسان با همدیگر برخوردار باشند. بنابراین چنین انتظارات و مطالباتی از حکومت مرکزی، که می توان همة آنها را تحت عنوان " شهروند درجه اول بودن" خلاصه نمود، نه تنها نباید زیاده خواهانه بنظر برسد، بلکه باید به مثابه شرط اصلی پایداری و حفظ وحدت سراسری مورد توجه قرار گیرد. ترک ها هم مانند دیگر اقلیت های ایرانی حق و حقوقی دارند که باید به آنها احترام گذارد از جمله: حقوقی که در برخی اصل های قانون اساسی قید شده است. اما بحث از مطالبات حقوق ترک ها که بیشتر حول مسائل فرهنگی موج می زند مقوله ایست و آنچه پان ترکیست ها در شیپور نفرت فریاد می زنند مقوله ای دیگر. حقیقتاً بایستی میان این دو جریان تفاوت گذارد. در واقع نژادپرستی کُردی و عربی و ... درست به اندازة پان ترکیسم، مستعد تهدید و انسان ستیزی اند. هرچند خوشبختانه باید اذعان نمود برغم وجود ناسیونالیسم کردی در گذشته و حال، این اندیشه هرگز رنگ و بوی فاشیستی و نژاد پرستانه به خود نگرفته و نخواهد گرفت. نژادپرستی در هر شکلی محکوم است چون مقوله ای ضد انسانیست و بنابراین به هیچوجه نباید آنرا با مطالبات مشخص و روای قومی اشتباه گرفت.
کردها که بخشی از سکنة آذربایجان غربی را تشکیل می دهند نمی توانند نسبت به تحرکات و تبلیغات پان ترکیست ها که اصل حیات مسالمت آمیز اقوام و ملل را آماج حمله قرار داده اند، بی تفاوت بمانند. بدون شک به همین میزان هم خود ترک ها باید احساس مسئولیت کنند و اجازه ندهند عوامل معلوم الحال آسایش و آرامش منطقه را بهم بزنند. پان ترکیست ها با بهره گیری از تاریخنگاری پان ترکیستی که بر داده ها و نظریات کاملاً بی پایه و اساس استوار گردیده، در جهت تحمیق توده ها گام بر می دارند و همچون ویروسی مرگبار روز به روز شمار قربانیان خود را بالاتر می برند. نوک تیز پیکان دشمنی و نفرت پان ترکیست ها متوجه ساکنان غیر ترک آذربایجان غربیست؛ چرا که بر طبق تاریخنگاری پان ترکیستی اینان سرزمین آذربایجان را که در طول تاریخ متعلق به ترک ها بوده اشغال و تصاحب نموده اند!!! آنها حتی معتقدند حاکمیت و کُردها در تبانی و همدستی با همدیگر در حال خارج ساختن شهرهای آذربایجان از کنترل ترک ها هستند! تا زمانیکه چنین تبلیغات های مسموم و خطرناکی علیه کردها در جریان باشد و همچون کسانی اشغالگر نگریسته شوند کاملاً طبیعیست امنیت جانی آنان دچار مخاطره شود و احساس عدم امنیت جانی داشته باشند.
قبلاً که شمار هواداران تبلیغات پان ترکیست اندک بود خطر نفاق افکنی هایشان نامحسوس بود اما اینروزها که مدام بر شمارشان افزوده می شود این خطر عیان تر از همیشه گشته است. اگرچه قبلاً در سایت ها و نشریاتشان مستقیم و غیر مستقیم کردها را هدف قرار می دادند اما به تازگی، مدتیست عملاً به تکاپو افتاده و با رسوائی که در ورزشگاه الغدیر به بار آوردند ضمن آشکار ساختن چهرة پلید خود، از شروع فصلی نوین در توطئه های خود پرده برداشتند. اقدام بعدی آنان واکنش به برنامة فتیله بود. در اینکه اعتراض ترک ها به این برنامه حق آنان بود حرفی نیست، اما پان ترکیست ها از این فرصت استفاده کرده و از آن به عنوان بستری مناسب برای نشان دادن مانیفیست فاسد و برنامه های واقعیشان بهره گرفتند. در حالیکه این برنامه ای تلویزیونی بود که آنان را به خشم آورده بود، نوک تیز بخشی از اعتراضات آنها علیه کرد ها بود و برخی از شعارها در تبریز و ارومیه که علیه کردها سرداده می شد آنان را اشغالگران آذربایجان قلمداد می نمود!
بدون شک، پان ترکیست ها سکوت کردها در برابر این اتهامات را بر حقانیت خود و اشغالگر بودن کردها تفسیر خواهند نمود و به تداوم توطئه های خود تشویق و تشجیع خواهند شد. هم اکنون در ارومیه کردها و ترک ها و آسوری ها و ارامنه در حیاتی مسالمت آمیز و برادرانه با هم بسر می برند. این شهر به قوم خاصی تعلق ندارد، بلکه متعلق به تمام ساکنین آن و از جمله حیاتی ترین بخش های جغرافیای ایران است. با اینحال پاره آتش های حریق خانمانسوز نفاق افکنانة تبلیغات پان ترک ها دیر یا زود کانون آرام آنها را مورد تهدید قرار خواهد داد. بنابراین در درجة اول آنچه ضروریست، نه جبهه گیری در برابر پان ترک ها به سبک و سیاق خودشان، بلکه خنثی کردن و شکست پروژه های آنهاست. هدف اصلی کردها و تمامی آزادیخواهان در این استان، در درجه اول باید در جهت حفظ برادری و صیانت از حیات مسالمت آمیز باشد. کردها باید هرآنچه را که برای خود می خواهند برای دیگر ساکنان استان، و بویژه، ترک ها نیز بخواهند و بالعکس. به عبارت دیگر رسالت برخورداری از حقوق مشترک را دنبال کنند. آذربایجان غربی و ارومیه به مثال معروف همان کشتی ای می ماند که سرنوشت تمامی سکنه را در خود دارد. تمام کسانی که آذربایجان را بخشی از ایران می دانند نیز بایستی در این موقعیت احساس مسئولیت کنند. حتی حاکمیت هم باید، لااقل در رویکردی آزمایشی، نسبت به سیاست های خود در این منطقه تجدید نظر نماید. نوشتار حاضر بر این عقیده است که ایجاد توازن سیاسی و اجتماعی میان قومیت های استان مهمترین راهکار متوقف ساختن توسعه طلبی پان ترکیسم است:
کردها باید برای خنثی سازی ادعای پان ترکیست ها که گویا در آذربایجان غربی اکثریت با ترکهاست و کردها اقلیتی ناچیزند و یا اینکه در شهرهای شمالی استان همچون خوی و ماکو و سلماس اصلاً کُردی وجود ندارند، موجودیت واقعی خود را نشان بدهند. این مهم به چند طریق حاصل می شود. نخست اینکه در شهرهای ماکو و خوی و سلماس و بویژه ارومیه، کردها حتی الامکان به زبان خود سخن بگویند و از تلکم غیرضروری به زبان ترکی خودداری کنند. سخن گفتن کردها در ارومیه به ترکی این توهم را برای پان ترک ها به وجود آورده که در این شهر کُردی وجود ندارد.
در اقدام بعدی، کردها برای اثبات هرچه بیشتر موجودیت خود، بایستی به استفاده و بهره گیری از نمادهای فرهنگی خود روی آورند و از جمله اقدام به پوشیدن لباس کُردی نمایند. زن و مرد و دختر و پسر و پیر و جوان باید از این امر پیروی کنند تا نه فقط پان ترک ها بلکه تمامی ایرانیان متوجه شوند بخش قابل توجهی از جمعیت شهرهای شمالی آذربایجان غربی، کُرد می باشند. اگر این رویه قبلاً پیروی شده بود دیدن چند کُرد با پوشش کُردی در ورزشگاه الغدیر آنقدر برای فاشیست ها غیر قابل تحمل و غیر قابل انتظار نمی بود. کردها حتی اگر تنها برای یک روز از سال هم که باشد (مثلاً روز عید نوروز) بایستی در حرکتی توده ای لباس کردی بر تن کنند .
در اقدام بعدی باید مقوله شرکت در انتخابات شوراها و نمایندگی مجلس مورد توجه قرار گیرد و کردها، بویژه در شهرهای شمال آذربایجان غربی، وسیعاً در چنین انتخاباتی شرکت کنند و تلاش کنند نماینده ای کُرد روانة پارلمان کنند، هرنوع کوتاهی در این راستا، جز آب به آسیاب دشمنان ریختن، هیچ نتیجة دیگری در پی نخواهد داشت. هرنوع کوتاهی کُردها در شرکت در انتخابات پارلمان در گذشته یا حال تنها به نفع پان ترک ها و کاندیدهایشان تمام شده و خواهد شد، کُردها باید وزن سیاسی و پتانسیل واقعی خود را در انتخابات آشکار نمایند زیرا مشارکت ضعیف آنان توسط پان ترک ها این گونه تفسیر می شود که شمار کردها در ارومیه و دیگر شهرهای شمال استان اندک است و یا اصلاً وجود ندارند!! کردها باید از این طریق میدان مانور پان ترک ها را محدود کرده، و توسعه طلبی آنها را با شکست مواجه نمایند.
نقش حاکمیت در حل بحران
اما مخالفان پان ترکیسم در آذربایجان غربی به تنهایی نمی توانند توطئه های پان ترک ها را خنثی نمایند، زیرا از جمله دلایل پیشرفت های پان ترک ها بستریست که به آنها اجازه داده آزادانه هرطور که دوست دارند فعالیت نمایند بدون آنکه ترسی از گرفتار شدن داشته باشند. این بستر کدام است؟ این بستر از طرفی در نتیجة نگاه امنیتی دولت به مناطق کردنشین استان فراهم آمده است و از طرف دیگر در نتیجة این حقیقت که برخلاف مناطق کُردنشین، تمامی مسئولین ادارات و سازمان های مناطق ترک نشین بومی اند و متاسفانه در میان بخشی از چنین مسئولینی کم نیستند کسانی که اگر نگوییم با پان ترک ها همراهند، لااقل زمینه های تسهیل فعالیت های آنان را فراهم آورده اند، مانند مسئولینی که مجسمة فردوسی را از میدانی در سلماس برچیدند و یا شهردارانی در ارومیه که یکجانبه در صدد تغییر سیمای اسامی خیایان ها و اماکن ارومیه به شهری صرفاً ترکی هستند.
کردها در اتهاماتی بی اساس متهم به تلاش برای تجزیه طلبی و یا تمایل به این کار شده اند. پان ترکیست ها و شبکه های اباطیل پراکنی آنها در رواج این عقیده سهیمند. آنان با برجسته کردن مطالبات کردها و تحریف آنها در شکل تجزیه طلبی، برای خود حریمی امنیتی ایجاد کرده اند. آنها انگل وار از این افترا تغذیه می کنند و در همان حال که کردها را به دشمنی با وحدت ملی متهم می سازند، خود با برداشتن مجسمة فردوسی در میدانی در سلماس نشان می دهند اعتقادی به اصل ایرانیت و وحدت ملی ندارند. آنان سپس برای سرپوش گذاشتن بر مقاصد توسعه طلبانة خود نام "انقلاب" را بر این میدان گذاشته بودند!!! اگر حاکمیت هنوز آذربایجان غربی را جزوی از خاک ایران می داند نباید در برابر چنین حرکات خطرناکی سکوت کند.
متاسفانه پان ترک ها در حالی سرگرم پیشبرد مقاصد و برنامه هایی از این دستند که تمام نگاه ها را متوجه کردها کرده و بی وقفه بر طبل کُردهراسی می کوبند. کردها از هزاران سال قبل حافظ مرزهای ایران بوده اند، اگر کردها نبودند جغرافیای ایران بصورت فعلی موجود نبود به عنوان نمونه، اگر کردهای خراسان نبودند اکنون استان های شرق و شمال شرق کشور جایی در نقشة ایران نداشتند. خالی از مناسبت نخواهد بود ادعای ترکمانان در آنسوی مرزهای خراسان خاطرنشان شود که اعلام می کردند چنانچه کردها مانع آنها نمی بودند، زنان ناصرالدین شاه را از دربار تهران بیرون می کشیدند و با خود به آنسوی مرزها می بردند! بنابراین برچسب تجزیه طلبی زدن به کردها توطئه ای بیش نیست.
مقامات دولت مرکزی بایستی در درجة اول محدودیت هایی را که از طرف مسئولین و کاربه دستان محلی در حوزه های فرهنگی بر کردها تحمیل شده رفع نمایند. کردها از شمالی ترین تا جنوبی ترین نقطة آذربایجان غربی باید از مجوز فعالیت های ادبی و فرهنگی، انتشار نشریات، تاسیس کانون ها و موسسات فرهنگی خاص خود برخوردار باشند. حکومت مرکزی نباید اجازه دهد کاربه دستان محلی از جانب تهران احکام خطرناک صادر کنند و به بهانه های واهی بر فعالیت های ادبی و فرهنگی کردها اعمال محدودیت نمایند. به عنوان نمونه جای سوال است موسسة فرهنگی هنری احمد خانی در ارومیه به چه دلیل تعطیل شد و چرا از فعالیت آن جلوگیری شد؟ آیا این دستور واقعاً از تهران صادر شده بود؟
برای ایجاد توازن در ساختار اداری سیاسی آذربایجان غربی نیز بایستی اقداماتی ترتیب داده شود. نخستین این اقدامات این است که ترتیبی داده شود در شهرهای ماکو و سلماس کاندیدهایی لایق از میان کُردها در انتخابات پارلمان حضور داشته باشند. چنین اقدامی جدای از آنکه مایة دلگرمی کردهای این مناطق خواهد شد، حتی درصورت پیروز نشدن این کاندیدها، باعث می شود با آرائی که کسب کرده اند بتوان برآوردی تقریبی از شمارکردهای آن مناطق صورت داد، همان کردهایی که تا به امروز موجودیتشان توسط پان ترک ها انکار شده و با خطر آسمیلاسیون مواجه اند. در شهری مثل ماکو محدودیت های زیادی برای کاندید شدن کُردی لایق و راهیابی به مجلس وجود دارد. احتمال برنده شدن کاندیدی کُرد در ماکو، اگر قطعی نباشد، بسیار زیاد است و راهیابی نماینده ای کُرد از ماکو به پارلمان بواسطة اینکه این شهر در نزدیکی تبریز واقع است مقاصد توسعه طلبانة پان ترک ها را نقش بر آب خواهد کرد. چنین نماینده ای در صورت پیروزی بایستی بلافاصله کردها را از حاشیه وارد متن کند و به حاکمیت انحصاری تک قومی بر این شهر پایان دهد.
بدون شک از آنجا که کردها برخلاف پان ترک ها و هوادارانشان اندیشه های فاشیستی، توسعه طلبانه و اختلاف افکنانه ندارند و آنچنان که همواره ثابت کرده اند صلحجو و نوعدوستند، پتانسیل بالقوة زیادی برای همکاری مشترک در ارائة مدیریتی شایسته دارند، مدیریتی که به موجب آن، ضمن محدود کردن اقدامات توسعه طلبانة پان ترکیست ها، با رویکردی عدالتجویانه به روند فاجعه بار فعلی حاکم بر تقسیم مسئولیت ها و مناصب اداری و سیاسی استان، که توهینی آشکار به شعور کُردهای این استان می باشد پایان داده و مشارکتی عمومی را رقم زند و با محو هرگونه آثار تمامیت خواهانه، آذربایجان غربی را به الگویی زیبا از همزیستی مسالمت آمیز اقوام در خاورمیانة فرقه زده تبدیل نماید.
مطالب مرتبط:
کلمات کلیدی:
چند لحظه منتظر بمانید...
بازنشر مطالب پایگاه خبری و تحلیلی روژ تنها با ذکر منبع مجاز است