چرا آمریکا برای عملیات رقه بهتر است به جای ترکیه با کردها متحد شود؟

سوریا کامنت
برگردان از انگلیسی: NNS ROJ

اگر به ترکیه اجازه بازپس ‌گیری رقه و حومه فرات که هم اکنون در دست داعش است داده  ‌ ‌شود، آن کشور قادر به احاطه بر کردها و تحقق استراتژی خود مبنی بر نمایندگی عربهای "منطقه جدید فرات"  در شرق سوریه خواهد شد. این رویکرد، سوریه را به سه بخش تقسیم خواهد کرد: بخش غربی تحت حاکمیت اسد؛ بخش شرقی تحت حاکمیت شورشیان عرب سنی و ترکیه و بخش شمالی تحت حاکمیت کردها .

ارتش اسد در حال حاضر کنترل بخش وسیعی از شرق حلب را در دست گرفته ‌ ‌ و دسترسی ترکیه به رقه از طریق الباب را قطع کرده است. ترکیه پیشنهاد بازپس گیری رقه از شمال تل ‌ابیض را مطرح کرده  ‌ ‌است. این به معنای نفوذ در منطقه تحت کنترل کردها و تقسیم آن به دو بخش است. در واقع هدف اصلی ترکیه برای باز پس ‌گیری رقه نیز تقسیم منطقه خودمختارکردها به دو بخش مجزا است.

در ‌صورت همکاری ایالات متحده با ترکیه و یا صدور اجازه به آنها برای حمله به کردها در تل ‌ ‌ابیض، ایالات متحده پشتیبانی کردها در حمله به رقه و مناطق دیگر تحت کنترل داعش را از دست خواهد داد.

چرا کردها باوجود آنکه منافعی در رقه و مناطق اطراف آن ندارند، علاقه مند به تصرف این شهر هستند؟ در واقع، آنها در حال برنامه ‌ریزی و سرمایه ‌گذاری در روابط خود با ایالات متحده هستند. چراکه فرض آنها بر این است که با این کار در دراز مدت از آرمان ‌های سیاسی خود بهره ‌مند خواهند شد: آنها از آموزشهای نظامی بسیار خوب بهرمند خواهند شد و از سوی دیگر ایالات متحده سلاحهای سنگین بسیاری در اختیار آنها قرار خواهد داد که به نظر می ‌رسد پس از پایان جنگ، به ایالات متحده بازگرداننده نخواهند شد؛ در واقع آنها در حال ساخت شبکه ای برای فرماندهی و کنترل نیروهای خود هستند. با پایان عملیات به راحتی میتوان حدس زد که کردهای سوریه از چهار منظر آموزش، سازماندهی، تجهیز سلاح و همچنین کنترل نظامی رقه -با فرض سقوط این شهر- آماده خواهند شد.

مشکل دوم در همراهی با ترکیه برای بازپس ‌گیری رقه آن است که عربهای شورشی همپیمان ترکیه، شامل گروه "احرار الشام" نیز است ( احرار الشام یک گروه به شدت سلفی است که به نظر می ‌رسد هم ‌پیمان طالبان و مخالف سرسخت آمریکاست) و غالب این شبه نظامیان عرب هستند. به تازگی احرار الشام به دو بخش تقسیم شده ‌است. نیمی از آنها به القاعده در ادلب ملحق شده ‌اند و نیمی دیگر به ائتلاف گروههای شورشی همپیمان ترکیه؛ آنها جزو گروههای غالب این ائتلاف هستند. اگر ائتلاف ترکیه-احرار الشام بر منطقه فرات تسلط یابد. این منطقه به پناهگاه امنی برای سلفیها و احتمالاً القاعده و ائتلافی از نیروهای شورشی که هم ‌اکنون استان ادلب را در دست دارند تبدیل خواهد شد. ایالات متحده رهبران القاعده را در آنجا هدف حملات هوایی قرار داده  ‌است. در طول پنج سال گذشته، ترکیه با نیروهای القاعده در سوریه همکاری داشته ‌است. در سال ۲۰۱۳ هنگامیکه آنها برای حمله به دهکده "قصب" در شمال لاذقیه پیشقدم شده ‌بودند، دولت ترکیه اجازه ورود به خاک ترکیه و حمله از خاک آن کشور را برای آنها صادر  کرد. این منطقه به دلیل روستاهای ارمنی ‌نشین خود شناخته شده ‌است و جزو مناطقی است که در طول جنگ جهانی اول دولت ترکیه نتوانست روستاهای آنرا پاکسازی قومی کند. با شورش شبه ‌نظامیان، شورشی که سرکرده آنها  جبهه النصره بود (جبهه النصره شاخه القاعده در سوریه است)، تمام روستاییان ارمنی این منطقه از خانه ‌های خود فرار کردند. آنها تمام کلیساهای منطقه را غارت، نقاشیهای دیواری قدیمی را مخدوش و در نهایت تمام صلیبهای روستاها را سرنگون کردند. دولت ترکیه در مقابل سلفی ‌گیری ‌های گروههای عرب شورشی هیچ واکنشی نشان نداد چراکه قصد داشت از آنها به عنوان وسیله ‌ای در جهت خنثی کردن آرزوهای کردها استفاده کند.

ترکها منافع خود را در آزادسازی منطقه تحت کنترل داعش و تحت  ‌عنوان کمپین "عربهای محلی باید حکومت کنند"، نشان دادند. اما عربها علاقه زیادی برای بسیج نیروهای خود به سمت استان ‌های ادلب و حلب داشتند. این دو منطقه از نظر کشاورزی و سبک زندگی بیابانی ‌ و زندگی ‌ قبیله ‌ای با منطقه فرات کاملاً متفاوت هستند. لهجه و آداب و رسوم آنها کاملاً متفاوت است. هنوز کاملاً مشخص نیست که آیا مردم محلی با آغوش باز حاکمان جدید خود را می ‌پذیرند یا نه؟ و آیا این تمرین خودگردانی محقق خواهد شد یا خیر؟ البته این موضوع را نیز باید در نظر داشت که تمامی این عربها سنی هستند. با تمام این احتمالات، آنها خود را در معرض خطر تسلط عناطر سلفی ضد آمریکایی که احتمالا اعضای شان دوباره به القاعده بازخواهند گشت، قرار می ‌دهند. پس از تمام این ماجراها بسیاری از بخشهای دره فرات توسط شبه نظامیان جبهه النصره اداره خواهد شد. قبل از جدایی داعش از جبهه ‌ النصره قسمت اعظم دره فرات توسط شبه نظامیان النصره که شاخه القاعده در سوریه است، اداره می ‌ ‌شد. عناصر این گروهها از مردم محلی پدید آمده  ‌ ‌است و اگر دولت ترکیه سیگنالهایی برای اداره منطقه بفرستد،  این نیروها بازیابی خواهد شند و عربهای محلی فرصت در دست گیری قدرت را پیدا خواهند کرد. ترکیه شاید بتواند در زمینه اعراب مورد حمایت خود جانب "احتیاط افراطی" را رعایت کند، اما بهتر است ایالات متحده روی این موضوع حساب باز نکند. ترکیه در سال گذشته از رعایت این موضوع سرباز زد چراکه سلفیها سازمان یافته ‌ترین و منظبط ترین و در عین حال بهترین جنگجوها هستند.

من معقتدم اینها دلایلی هستند که ژنرالهای آمریکایی را از همکاری با ترکیه باز ‌ می دارد. آنها به ترکیه اعتماد ندارند. هم از آن رو که ترکیه خواهان حمله به کردهای متحد ایالات متحده است و هم از آن رو که ترکیه در مقابل گروههای شورشی شبیه القاعده نرمش به خرج می ‌دهد؛ که به شدت ایران، روسیه، اسد، عراق و کردها علیه آن ایستادگی خواهند کرد. 

آنها به ایالات متحده اجازه نخواهند ‌ داد که از سنی ‌های شورشی تحت محاصره خود در میانه منطقه جدید و "مورد نفوذشان" پشتیبانی کند. آنها این حرکت را اقدامی القاء شده با حمایتهای مالی عربستان سعودی و ترکیه برای حمایت آمریکا از مقاومت سنی ‌ها علیه حکومت اسد در سوریه، حکومت عبادی در عراق و حکومت کردها در روژاوا  ارزیابی می ‌کنند. انتظار می رود آمریکا با حمایت از ترکیه و شورشیان سنی جنگ و تنش علیه شیعه ها را افزایش دهد اما به اعتقاد من آمریکا با این کار درون یک باتلاق وحشتناک فرو می ‌رود.

روسیه و ایران خواهان تقسیم منطقه تحت کنترل داعش میان کردها و دولت سوریه هستند. درصورتی که ایالات متحده استراتژی خروج داشته باشد بهتر است اجازه دهد چنین امری به وقوع بپیوندد. البته چنین استراتژی ای منجر خواهد شد که کنترل منطقه فرات به دیکتاتوری اسد و استبداد کردها برسد و این دموکراسی نخواهد بود. اسد از کسانی که علیه او برخاستند، انتقام خواهد گرفت. این استراتژی از طرحهای دموکراسی خواهانه و حقوق بشری ایالات متحده که خود را ملزم و متعهد به توسعه آن می داند، نیست. با این همه این روش سریعترین راه برای ‌ آوردن ثبات،  بازگرداندن خدمات دولتی و بازسازی منطقه است. دولت سوریه در مقابل داعش و جبهه النصره نقش پلیس را برای دولت عراق بازی خواهد کرد. این روش بهترین راه برای شکست دادن  داعش و عقب راندن سلفی ‌گری در منطقه است.

برای آنکه ترکیه  این برنامه روسی/ آمریکایی را بپذیرد. ترکیه باید قانع شود که نیروهای پ.ک.ک از کردستان سوریه به عنوان یک پایگاه محکم برای حمله به ترکیه استفاده نمی کنند. اردوغان نیاز به این تضمین دارد که کردهای ترکیه برای برچیدن مرزهای شرق آناتولی تحریک نشوند. مهار کردهای سوریه به نفع ایالات متحده، روسیه و اسد خواهد بود و یکپارچگی ملی ترکیه نیز حفظ خواهد شد. این استراتژی خود یک قمار است اما قمار بر سر کردها و محدود کردن خواست هایشان در روژاوا (کردستان غربی) ریسک کمتری دارد تا قمار بر سر ترکها. دولت ترکیه پیشگام حمله به کردهای سوریه و ساخت یک دولت سنی است البته با این شرط که قلمرو خود را محدود به دره فرات کند.

به ‌ همین دلیل است که ایالات ‌ متحده برای نابودی داعش باید با کردها متحد شود. 

*با تشکر ‌ از بری پوزن و چارلی کوپچان برای ارائه برخی از استدلال ‌ها.