آیا آمریکا به پیشنهاد ترکیه روی خوش نشان خواهد داد؟

سفر رکس تیلرسون به آنکارا و صحبت‌های روز گذشته وی در بیروت پایتخت لبنان و رد کردن اتهامات آنکارا مبنی بر تحویل سلاح سنگین به نیروهای مدافع خلق (ی.پ.گ) می‌تواند به چند دلیل در آینده تحولات عفرین بسیار مهم باشد.

کمک‌های تسلیحاتی ایالات متحده در سال‌های گذشته نه تنها به صورت گسترده منتشر شده است بلکه بارها بر ادامه کمک‌های تسلیحاتی به نیروهای مدافع خلق (ی.پ.گ) تاکید کرده‌اند و آن را فرصتی مهم برای مبارزه با تروریسم در منطقه دانسته‌اند. این حمایت‌های تسلیحاتی از نیروهای مبارز متشکل از کُردها و عرب‌ها در روژاوا از گذشته تا الان منجر به تنش شدید و تیره‌تر شدن روابط بین آنکارا و واشنگتن شده است. هدف آمریکا همانطور که اعلام شده است از بین بردن کامل گروه داعش در منطقه و ادامه مبارزه با تروریسم بوده است ولی از سوی دیگر آمریکا هیچ وقت نمی‌خواهد قدرت و مواضع خود را در شمال سوریه با سیاست‌های یکجانبه و تنش‌آمیز امروز آنکارا در منطقه از دست بدهد و یا آن را بر سر لج‌بازی‌های اردوغان تحویل دیگر نیرو‌ها و قدرت‌های دیگر حاضر در سوریه بدهد. این مسٸله به همان اندازه و یا حتی بیشتر از دغدغه جنگ با داعش برای آمریکا حاٸز اهمیت است اگرچه آن را رسما اعلام نکرده‌اند. 

در این هفته پنتاگون، وزارت دفاع آمریکا از حمایت ٥٥۰ میلیون دلاری ایالات متحده به نیروهای کُرد در سال ۲۰۱۹ خبر داده بود که ۲٥۰ میلیون دلار از آن مبلغ به تقویت نیروهای مرزی اختصاص داده شده است. خبری که طبیعتا باب میل دولت ترکیه نخواهد بود. اعلام این صحبت‌ها به معنای آن است که آمریکا از مواضع خود (کمک به نیروهای کُرد) نه تنها عقب‌نشینی نکرده است بلکه می‌خواهد به شیوه‌ای جدی‌تر آن را در آینده‌ای نزدیک دنبال کند. پس بدون ثبات و آرامش به پیش‌بردن چنین طرحی از سوی آمریکا عملا غیر ممکن و مشکل‌ساز خواهد بود. سفر روز گذشته تیلرسون با اردوغان در کاخ آکسارای اگر چه پشت درهای بسته صورت گرفت ولی می‌تواند یکی از دلایل آن به آرامش دعوت و محدود کردن ترکیه در جنگ عفرین باشد جنگی که تاکنون و با گذشت یک ماه شکستی متحمل عضو ناتو و همپیمان آمریکا در منطقه شده است.

در شکست گروه داعش توسط این نیروهایی که هم‌اکنون با ارتش ترکیه و در حمایت از عفرین در حال جنگ هستند و ناکام ماندن دومین ارتش بزرگ ناتو در جنگی که خود از یک ماه پیش آغازگر آن بوده است این اطمینان دوباره را برای آمریکا به وجود آورده است که حمایت و پشتیبانی از نیروهای کُردی در این برهه فوق حساس می‌تواند بسیار مهم‌تر از قبل باشد اگر چه آمریکا تلویحا آن را انجام داده است.

با گذشت یک ماه از شروع عملیات ارتش ترکیه به عفرین، ایالات متحده تاکنون حملات همپیمان خود در منطقه را به طور رسمی تایید نکرده است و از ترکیه خواسته در این جنگ "خویشتن‌داری" بکند. این برای ترکیه دیگر عضو ناتو می‌تواند در آینده‌ای بسیار نزدیک یک بن‌بست زود هنگام سیاسی را در جنگی که خود شروع کرده به وجود بیاورد. شکست در جنگ عفرین برای دولت ترکیه در منطقه و همچنین برای بخش بزرگی از جامعه ترکیه می‌تواند بیش از پیش این کشور را در سطح داخلی و منطقه منزوی و رو به افول ببرد. اگرچه اردوغان می‌تواند در انتخابات سال آینده حرفی برای گفتن داشته باشد و رٲی بخش بزرگی از ملی‌گراهای ترکیه را به دست بیاورد ولی به صورت کاملا آشکار بازنده میدان جنگ در سوریه خواهد بود. پس از سفر تیلرسون به آمریکا روز بعد رسانه‌های دولتی ترکیه گزارش کرده بودند که مقامات ترکیه از آمریکا درخواست کرده‌اند تا نیروهای مدافع خلق (اصلی‌ترین نیروی مبارزه با داعش) به شرق رود فرات عقب‌نشینی کنند و نیروهای ترکیه و آمریکا مشترکا با هم کنترل منبج را در اختیار بگیرند مکانی که پس از پاکسازی از گروه داعش در اختیار نیروهای سوریه دمکراتیک (س‌دف) و نیروهای آمریکایی قرار گرفت. اگر چه خبرهای زیادی از نشست و تبادل صحبت‌های بین دو طرف در دست نیست ولی شواهد و موضع آمریکا در روزهای گذشته بیانگر آن بوده است که این سفر هر چه باشد دستاورد چندانی برای مقامات آنکارا نخواهد داشت چه با ادامه جنگ و یا چه با قبول شکست و عقب‌نشینی از جبهه جنگ علیه مردم عفرین و باید منتظر ماند تا در کنفرانس روز شنبه آینده در مونیخ چه چیزهایی در این دیدار بین دو طرف گفته شده است. شواهدها نشان می‌دهد که انتظارات ترکیه از سوی آمریکا مبنی بر "تروریستی" خواندن نیروهای مدافع خلق و یا قطع همکاری با این نیرو در شمال سوریه و یا موافقتی با حمله عفرین از سوی آمریکا صورت نگرفته است. تیلرسون در کنفرانس مطبوعاتی خود با چاوش اغلو گفته بود؛ منبج در اختیار همپیمانان ما قرار دارد. پس از ظهور داعش در منطقه و عدم عزم جدی برای جنگ با داعش از سوی دولت ترکیه و حمایت از گروه‌های جهادی- سلفی تندرو عملا دولت ترکیه را به بازنده امروز معادلات منطقه مبدل ساخته است. آیا آمریکا حاضر خواهد شد به پیشنهاد آنکارا همپیمانان خود در منبج را مجبور به عقب‌نشینی کند و استقرار نیروهای ترکیه و آمریکا در منبج را فراهم آورد؟ جواب مثبت به این پرسش اگرچه غیر عملی به نظر می‌رسد ولی در روزهای آینده بیشتر مشخص خواهد شد.