نویسنده میهمان

چرا ترکیه خطوط تدارکاتی داعش را نمی‌بندد؟

Friday, November 27, 2015

جلسه سران G20، در نوامبر ٢٠١٥ در ترکیه، بعد از حملات مرگبار داعش به پاریس/ عکس: Getty Images

The Guardian / دیوید گرابر
برگردان از انگلیسی: یاسر گلی

در پی حملات وحشیانه در پاریس، می‌توان همان انتظاری را از سران دول غربی داشت که در چنان شرایط مشابهی دست به اقدام می‌زنند: اعلام یک جنگ سرتاسری و بی‌امان علیه مسببان این وضعیت به وجود آمده. اما این رهبران سیاسی مصمم نیستند. آنها در این چند سال، امکان ریشه‌کن کردن و از بین بردن داعش و شاخه‌هایش را داشته‌اند. [اما] به سادگی از آن امتناع کرده‌اند. در حقیقت، آنگونه کە جهان نظارەگر اظهارات و بیانیه‌های رهبران جهان مبنی بر راه‌حل سازش ناپذیرانه در گردهمایی گروه بیست (G20) بودند، اما همین رهبران در حال خوش و بش کردن با رجب طیب اردوغان‌ هستند. مردی که با حمایت ضمنی سیاسی، اقتصادی و حتی نظامی خود از داعش، این امکان را به این گروه دادە است که مرتکب چنین جنایتی در پاریس شود، و حتی بدون آنکه اشاره‌ای هم به پایانی بر جوی خونی کنند که در خاورمیانه به راه افتاده است.

چگونه می‌توان داعش را حذف کرد؟ [جواب این سوال را] همه در منطقه می‌دانند. تمام آن چیزی که باید انجام گیرد، برداشتن محدودیت‌ها دربرابر یگان‌های مدافع خلق به عنوان بزرگترین نیروی کردها در سوریه و گریلاهای حزب کارگران کردستان در عراق و ترکیه است. درحال حاضر اینها اصلی‌ترین گروه موثر و حقیقی در زمین‌ هستند که با داعش می‌جنگند. YPG و PKK قابلیت‌های فوق‌العاده نظامی خود را به اثبات رسانده و در برابر تمام جنبه‌های نژادپرستانه ایدئولوژی داعش قد برافراشته‌اند.

اما به جای حمایت کردن از آنها، شاهد تحریم‌ها و ممنوعیت‌های ترکیه علیه مناطق تحت کنترل واحدهای مدافع خلق در سوریه هستیم. و حزب کارگران کردستان هم زیر آتشبار بی‌امان نیروی هوایی ترکیه قرار گرفته است. اردوغان نه تنها برای زمین‌گیر کردن نیروهایی که واقعا با داعش می‌جنگند، هرآنچه را که تقریبا توانسته انجام داده است، بلکه حتی شواهد قابل توجهی از کمک‌های ضمنی دولت او به داعش نیز وجود دارند.

بنا به دلایلی عجیب و غریب، به نظر می‌رسد که تنها شهروندان فعالی که با HDP ارتباط دارند، آماج این حملات تروریستی ترکیه هستند. قربانیان بارها گزارش کرده‌اند که پلیس مانع از انتقال سریع زخمی‌ها به مراکز درمانی شده‌، و یا حتی اینکه اقدام به شلیک گاز اشک‌آور به سمت نجات یافتگان این حملات کرده است/ عکس:AFP

ممکن است عنوان کردن این مساله که یکی از اعضای ناتو به هر نحوی در حمایت از سازمانی دست دارد که شهروندان غربی را در خون غلتانده‌ است، توهین آمیز به نظر آید. مثل این است که یکی از اعضای ناتو حامی القاعده باشد. اما باور ما به اینکه دولت اردوغان از شاخه سوریه‌ای القاعده (جبهه النصرە) حمایت کرده است، حقیقتا قابل اثبات است. همچنین حمایت از تمام گروه‌های شورشی دیگری که به اشاعه ایدئولوژی محافظه‌کارانه اسلامی خود می‌پردازند. موسسه مطالعات حقوق بشر در دانشگاه کلمبیا، لیست بلند بالایی را از شواهد حمایت ترکیه از داعش گردآورده است.

و حالا هم با موقعیت فعلی اردوغان طرفیم. در آگوست گذشته، YPG بعد از پیروزی‌هایش در کوبانی و گری سپی، خود را آماده آزاد کردن شهر جرابلس کرده بود. آخرین شهر مرزی باقیمانده برای داعش در جوار ترکیه، که از آن برای تجهیز مجدد پایتخت خود، رقه، به لحاظ تسلیحاتی، مصالح و مواد و استخدام نیروهای تازه نفس استفاده می‌کرد. مسیر تدارکاتی داعش به طور مستقیم از ترکیه می‌گذرد.

مفسران پیش‌بینی می‌کردند که با از تصرف جرابلس، رقه نیز سقوط خواهد کرد. اردوغان با اعلان کردن جرابلس همچون "خط قرمز" ترکیه، به این مساله واکنش نشان داد: در صورت حمله کردها، نیروهای ترکیه علیە YPG به مداخله نظامی دست خواهند زد. بنابراین جرابلس با حمایت بالفعل نظامی ترکیه، تا امروز هم در دست داعش مانده است.

توجیه اردوغان برای این مسالە چە بودە است؟ عمدتا با "تروریست" قلمداد کردن آنهایی [منظور YPG و PKK] است که با داعش می‌جنگند. اینکه جنگ‌های چریکی حزب کارگران کردستان علیه ترکیه در دهه ٩٠ گاها زننده می‌شد، حقیقت دارد. حملاتی که در نهایت منجر به قرار گرفتن نام این حزب به صورت بین‌المللی در لیست سازمان‌های تروریستی شد. اما دە سال است که این سازمان استراتژی خود را کاملا تغییر دادە، از مشی جدایی طلبی خود دست کشیده و یک سیاست سفت و سختی را در پیش گرفته است که هرگز به شهروندان مدنی آسیبی وارد نکند. PKK مسئول نجات جان هزاران ایزدی است که در سال ٢٠١٤ جانشان زیر تیغ تهدید داعش بود. این مساله برای YPG، سازمان خواهر PKK نیز صادق است که از جامعه مسیحیان سوریه به خوبی محافظت کرده است. تمرکز استراتژیک آنها بر پیش بردن مذاکرات صلح با حکومت است، تا هنگامی که به یک خودمدیریتی دمکراتیک در مناطق کردنشین تحت مدیریت HDP دست‌یابند. این حزب گرچه یک سازمان ملی‌گرا بود، اما برای اینکه تبدیل به صدای تمام چپ‌های دمکرات ترکیه شود، به اصلاحات درونی پرداخت.

آنها توانایی فوق‌العاده نظامی خود را به اثبات رسانده‌اند، و با درک خود از دمکراسی مردمی و حقوق زنان، به طور کامل در جبهه مقابل ایدئولوژی نژادپرستانه داعش قرار گرفته‌اند. با پیروزی HDP در انتخابات ماه ژوئن، اکثریت پارلمانی اردوغان شکسته شد. پاسخ اردوغان هوشمندانه بود. او خواستار انتخابات مجدد شد، اعلان کرد که "به جنگ" داعش خواهد رفت، و یک حمله سمبلیک به آنها کرد و سپس تمام توان نظامی خود را علیه نیروهای PKK در عراق و ترکیه بسیج کرد. آن هم در زمانی که HDP را به بهانه ارتباط با PKK به عنوان "حامی تروریست‌‌ها" محکوم می‌کرد.

این مساله منجر به یک سری از بمب‌گذاری‌های فزاینده تروریستی و خونبار در داخل ترکیه شد – در شهر دیاربکر، سوروچ و در نهایت آنکارا. این حملات به داعش نسبت داده شدند، اما بنا به دلایلی عجیب و غریب، به نظر می‌رسید که تنها شهروندان فعالی که با HDP ارتباط دارند، آماج این حملات هستند. قربانیان بارها گزارش کرده‌اند که پلیس مانع از انتقال سریع زخمی‌ها به مراکز درمانی شده‌، و یا حتی اینکه اقدام به شلیک گاز اشک‌آور به سمت نجات یافتگان این حملات کرده است.

در نتیجه، HDP حتی گردهمایی‌های سیاسی خود را در چند هفته منتهی به دور تازه انتخابات در ماه نوامبر، به دلیل ترس از کشتار جمعی مردم لغو کرد. سپس رای‌دهندگان به HDP به آن میزانی که حداکثر پارلمانی حزب اردوغان تامین شود، کم شد.

ارتباط مشخص و عینی حکومت اردوغان با داعش می‌تواند موضوعی برای بحث و جدل باشد؛ اما در برخی از موارد، تقریبا می‌توان از [این ارتباط] مطمئن بود. اگر ترکیه همان محاصرەای را بر مناطق داعش اعمال کردە بود که از مدتها پیش بر مناطق تحت کنترل YPG اعمال کرده است؛ اگر ترکیه تنها همان "نادیده گرفتن"ی را که برای داعش از خود نشان داده است دربرابر PKK و YPG نیز نشان می‌داد، خلافت خونین داعش مدتها پیش سقوط کرده بود، و مسلما حملات پاریس نیز می‌توانستند که به وقوع نپیوندند. و اگر ترکیه پیشتر اقداماتی را که در حال حاضر انجام می‌دهد، شروع می‌کرد، احتمالا داعش در چند ماه از پای درمی‌آمد. آیا هنوز یکی از رهبران غربی، اردوغان را به انجام این اقدامات فراخوانده است؟

دفعه بعدی که شما آن دسته از اعلامیه‌هایی را شنیدید که سیاستمداران می‌گویند به دلیل یک "جنگ" قاطعانه علیه تروریسم، به سرکوب آزادی‌های مدنی و یا زیرپاگذاشتن حقوق مهاجران نیاز دارند، تمام این‌ها را به خاطر بیاورید. تصمیم آنها تا آنجایی "قاطع" است که این قاطعیت به لحاظ سیاسی دست و پایشان را نگیرد و راحت باشد. با تمام اینها، ترکیه یک "همپیمان استراتژیک" است. بنابراین، بعد از چنین اعلامیه‌هایی [درباره جنگ قاطعانه علیه تروریسم]، محتملا این سیاستمداران باید به چایی خوری دوستانه خود با همان کسی که تداوم موجودیت داعش را ممکن کردە است، پایان دهند.