چرا دولت ترکیه مرا متهم [به دست داشتن در] کودتا کرد؟

نیویورک تایمز
برگردان از انگلیسی: NNSROJ

شب ۱۵ جولای تعدادی از عناصر ارتش ترکیه اقدام به کودتا کردند. این اقدام سازمان یافته ضعیف به کمک مردم، واحدهای وفادار و خوش اقبالی دولت با شکست روبرو شد. خشونت شدید کودتاچیان علیه مقاومت غیر نظامیان و کسانی که در مسیرشان قرارگرفته بودند، بسیار قابل توجه است. حدود ۲۴۰  نفر در این حادثه کشته شدند.

در زمان وقوع این حادثه من در ترکیه بودم و ریاست یک کارگاه آموزشی در "بویوک آدا" را برعهده داشتم، بویوک آدا جزیره ای است که با کشتی ۴۵ دقیقه با استانبول فاصله دارد. این کارگاه آموزشی چند ماه پیش از کودتا با هدف همکاری با یک اتاق فکر مستقر در استانبول برنامه ریزی شده بود و امکان گردهم آمدن تعدادی از کارشناسان و گفتگوی آنها در خصوص رابطه ایران و همسایگانش را فراهم کرده بود. گردهمایی های عملی این چنینی برای کار من بسیار مهم هستند اما گمان می کنم بسیاری آن را کسل کننده ارزیابی کردند.

با این حال برخی از مردم ترکیه بسیار ستیزه جویانه با من برخورد کردند، آنان فکر می کردند که من پشت این کودتا بودم.

بلافصله بعد از شکست کودتا من وهمکارانم هدف توطئه چینی های پر شور رسانه های حامی دولت قرار گرفتیم.  این اتهامات شامل سازماندهی کودتا از طرف C.I.A و ایفای نقش ارتباطی برای برنامه ریزان کودتا و غیر معقول تر از همه، انتقال یک قاتل محکوم به اعدام از کالیفرنیا به ترکیه برای انجام اعمال شنیع در جریان کودتا بود .

به نظر می رسد اقدام به کودتا نتیجه ائتلاف تعدادی از فرماندهان ارتش وفادار به فتح الله گولن بوده باشد، فتح الله گولن یک روحانی منزوی است که در پنسیلوانیا زندگی می کند و زمانی متحد حزب حاکم به شمار می آمد؛ اما اکنون به دشمن سرسخت حکومت تبدیل شده است و در کنار سکولارهای سرسخت  و برخی از فرصت طلبان که می دانستند به زودی از ارتش اخراج خواهند شد قرار گرفته است.

مردم ترکیه تهدیدی را که متوجه قانون اساسی کشورشان شده بود خنثی کردند. اما چند هفته بعد، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور برای مهار ضربه ناشی از کودتا دست به اصلاح دولت و نهادهای وابسته به آن زد و در حالی که میلیونها نفر را به سمت خود بسیج می کرد دست به اجرای سیاست های پاکسازی به ویژه دربخش خدمات مدنی زد . به نظر می رسد پاکسازی تنها گام نخست است و هدف واقعی تغییر قانون اساسی و ایجاد یک سیستم ریاست جمهوری ضعیف است که آقای اردوغان را به یک قدرت بلامنازع تبدیل می کند.

با وقوع کودتای نافرجام رابطه ایالات متحده و ترکیه دچار بحران شد. رابطه ایالات متحده و ترکیه به چندین دهه باز می گردد و تنها مختص به عضویت در ناتو نمی باشد؛ بلکه شامل معادلات در عرصه های مختلف از جمله  تحقیقات علمی، مبادلات فرهنگی و آموزشی و روابط تجاری مهم نیز است.

و حالا همه چیز در معرض خطر است.

جامعه ترکیه مدت زیادی است که غرق در تئوری های توطئه شده است. اما شکل گیری شعله های ضد آمریکایی و گسترش آن بی سابقه است. اتهامات وارده به من و دیگر شرکت کنندگان آن کارگاه آموزشی – در شرایطی که هیچگونه شواهدی وجود نداشت – تلاش آشکار برای سرزنش ایالات متحده و تهدید و ارعاب آمریکا برای استرداد آقای گولن و حتی اجبار آن به ترک حمایت ازکُردهای سوریه در مبارزه با دولت اسلامی از جمله نشانه ها ی فعالیت های ضد آمریکایی است.

آنچه که در حمله به من و دیگر دانشگاهیان نگران کننده است این است که این حملات به تحریک دولت صورت گرفته است. روزنامه ها جزئیاتی را منتشر کرده اند که نشان می دهد تنها سرویس اطلاعاتی ترکیه از زمان دقیقِ ورود و خروج من از استانبول مطلع بودند. برخی از بهترین همکاران ترکیه ای ما در معرض مجازات های ناعادلانه مانند تعلیق از شغل و فراخوانی برای بازخوایی قرار گرفته اند و به  اعتبار و شهرت تمامی شرکت کنندگان در کنفرانس در ترکیه و منطقه لطمه وارد شده است؛ همچنین توهین ها و تهدیدها در شبکه های اجتماعی همچنان ادامه دارد.

اما فراتر از این حملات جزئی یک مسئله بسیار مهم وجود دارد. مطبوعات ترکیه که تقریبا به طور کامل تحت کنترل و تاثیردولت قراردارند، ایالات متحده را به عنوان دشمن اصلی ترکیه معرفی کرده اند. به نظر می رسد دولت ترکیه از عواقب طولانی مدت این گونه رفتارها آگاه نیست.

در حال حاضر دولت ایالات متحده به دلیل نگرانی در مورد امنیت شهروندان خود، بورسیه های تحصیلی آموزش فولبرایت در ترکیه را به مدت یک سال به حالت تعلیق در آورده است و به زودی جامعه مدنی مجبور به پرداخت هزینه سنگینی می شود. به عنوان مثال فرصت برای گفتگو و تجزیه و تحلیل و نقد صادقانه از بین خواهد رفت  و کاهش درجه اطمینان سرمایه گذاری و کسب و کار بین المللی نیز لازم به ذکر نیست.

دولت اوباما امیدوار است که دیپلماسی آرام و گذشت زمان همه چیز را به حالت عادی بازخواهد گرداند. در برخود با ترکیه این متحد سرسخت ایالات متحده که هم اکنون در معرض طوفان شدیدی از احساسات قرار گرفته است، واشنگتن همیشه گزینه های دیگری برای انتخاب داشت اما این گزینه در جو هیستریک امروز کاربرد ندارد.

هفته گذشته جوبایدن معاون رئیس جمهور آمریکا در تلاش برای آرام کردن اردوغان و دولتش به آنکارا پایتخت ترکیه سفر کرد که به نظر می رسد تلاشی بیهوده بوده است. همان روز که معاون رئیس جمهور وارد خاک ترکیه شد نیروهای ترکیه وارد سوریه شدند؛ جائی که هم اکنون در حال جنگ با نیروهای کُرد تحت حمایت آمریکا هستند. تئوری توطئه ضد آمریکایی همچنان ادامه دارد.

فرصت دیگری برای ترکیه وجود دارد؛ پرزیدنت اوباما در روز یکشنبه با همتای ترک خود دیداری خواهد داشت، آقای اوباما تنها مقام رسمی در آمریکا است که همچنان به طرف ترکیه متمایل است. هنگامی که او با اردوغان صحبت می کند بهتر است ازوقایع کودتای نافرجام ابراز نگرانی کند، اما او باید از فرصت به وجود آمده قدرتمندان استفاده کند و درمیان جمع تقاضای پایان دادن به هجمه علیه آمریکا را پیش از آنکه دیر شود مطرح کند.