صلاح الدین خدیو
از جنگ نامتقارن تا نقد نامتقارن
Sunday, December 15, 2013
Telegram
صلاح الدین خدیو
تقسیم مقوله نقد به دوگانه های علمی و غیر علمی، سازنده و تخریبی، درون و برون گفتمانی، سازه های مفهومی آشنایی اند. به نظر می رسد اما در برخی موقعیت های مشخص گفتمانی، هیچکدام از این ابزارهای مفهومی به کار توصیف و شناسایی دقیق واقعیت نمی آیند.
مفهوم «نقد متقارن» برساخته ای است که می کوشد برخی گره کورهای این وادی را بگشاید. صدالبته این مفهوم برگرفته از واژه جنگ نامتقارن است و تقریبا استوانه های معرفتی خود را به تمامی از این مفهوم نظامی می گیرد.
جنگ نامتقارن در اصطلاح به نبردهایی گفته می‌شود که طرف‌های درگیر در آن از توانایی نظامی یکسانی برخوردار نیستند و بر خلاف جنگ‌های کلاسیک فرمول مشخصی برای موقعیت‌های خاصّ نظامی ندارند بلکه از عملیات گوناگون، معمولاً برای استفاده از عامل غافلگیری برای ضربه زدن به دشمن استفاده می‌شود. {دانشنامه ویکیپیدیا}
طبیعی است که این نوع نقد در شرایطی بکار می رود که منتقدان از توان برابری در مقابل استحکام منطقی و توان استدلالی طرف مقابل خود برخوردار نبوده و برای جبران مافات به واژگون کردن میز گفتگو پرداخته و عرصه دیالوگ را به میدان جنگ تبدیل و بر علیه طرف دست به آژیتاسیون و تحریک افکار عمومی بزنند.بدیهی است طرفی که زرادخانه فکرش از منطق و استدلال پرتر باشد ، ادامه بازی به اشکال کلاسیک و مرسوم را بیشتر ترجیح داده و کمتر به استفاده از روشهای نامتقارن راغب می شود خلاف این موضوع هم به همین شیوه است.همانگونه که در جنگ نامتقارن هم برای تلافی نابرابری استراتژیک با رقیب ، قواعد و قوانین مرسوم زمان جنگ به راحتی نادیده گرفته می شود.مواردی مانند:
1- در جنگ نامتقارن طرف ضعیف برای در امان ماندن از ظرفیت های نظامی دقیق و موثر دشمن ،در پناه زنان و کودکان ودر دل مناطق غیر نظامی سنگر می گیرد.در نقد نامتقارن هم طرف ضعیف که از توان استدلالی و قدرت تحلیلی طرف آگاه است، برای در امان ماندن پشت ارزشهای ملی، مذهبی و افتخارات تاریخی پناه می گیرد تا خود را برحق نشان دهد.طبیعی است که هم در جنگ و هم در نقد نامتقارن آسیب هایی بی دلیل و بعضا جبران ناپذیر متوجه این جان پناه های بی تقصیر شود.
2- در جنگ نامتقارن طرف ضعیف مناطق مسکونی و جمعیت غیر نظامی خودی و غیر خودی را به عنوان اهداف مشروع تعریف می نماید. مشروعیت این اقدام تنها از رهگذر تلاش برای برقراری توازن نظامی با دشمن کلاسیک ناشی می شود و گزاره های اخلاقی مطلقا ارزشی در آن ندارند.در نقد نامتقارن هم بجای نقد افکار و اندیشه ها و برخورد متنی و البته متین با سوژه ، تخریب و تخطئه شخصیت وی هدفی آسان و سهل الوصول تشخیص داده شده و اصل بر انگیزه یابی، تکفیر و ارتداد وی قرار می گیرد. بستن چشمها و گشودن دهانها اصلی ترین تاکتیک این حوزه است. چیزی در حد و ادازه های عملیات انتحاری .طبیعی است که اینجا هم آموزه های هیچ دستگاه اخلاقی به کار نیاید.
3- رعایت اصل کمین و غافلگیری یکی از اصول مهم جنگ نامتقارن برای نیرویی است که از نابرابری شدید تواناییها و ظرفیت های نظامی میان خود و دشمن قدرتمند آگاه است.در نقد نامتقارن هم «کمین های متنی» از ارزش راهبردی فوق العاده ای برخوردارند. در عملیات کمین متنی مهاجمان به سراغ تیتری رفته و با کار روی جذابیت های بصری آن سعی در به حاشیه راندن سویه های عقلی مخاطب می نمایند .یا نقل قول و عبارتی را از صدر و ذیل و چارچوبهای مفهومی خاص آن جدا نموده و پیراهن عثمان می نمایند.
4- استراتژیست های جنگ نامتقارن با علم به غیر قابل دسترس بودن پیروزی نهایی، فتح را نه در اشغال خاک دشمن و یا هزیمت اردوی آن بلکه درتوقف ماشین جنگیش از طریق بالا بردن هزینه ها چه در میان سربازان دشمن و چه مردمان غیر نظامی خودی می بینند. چه ادامه این سیاست ممکن است به شوراندن افکار عمومی مردم کشور مهاجم بینجامد و ادامه جنگ را برای سیاستمداران و نه لزوما نظامیان دشوار سازد.در نقد نامتقارن هم راهبرد اصلی همین است. اینجا هم با در نظر گرفتن غیر ممکن بودن پیروزی در میدان تعاطی افکار و تبادل اندیشه ها سعی بر این است که از رهگذر اقدامات پیشگفته، اگرنه خود اندیشه حداقل صاحب آن را با صورتحسابی سرسام آور مواجه نموده و وی را در برابر عقل محاسبه گرخود و معادله هزینه – فایده خلع سلاح نمایند.
5- از مهمترین نمونه های نبردهای نامتقارن معاصر می توان به جنگ 33 روزه لبنان در سال 2006، عملیات القاعده در عراق بویژه در فاصله سالهای 2007 و 2008 و نیز جنگ فعلی طالبان با نیروهای بین المللی اشاره کرد. در مورد نقد نامتقارن هم....
مطالب مرتبط:
کلمات کلیدی:
چند لحظه منتظر بمانید...
بازنشر مطالب پایگاه خبری و تحلیلی روژ تنها با ذکر منبع مجاز است