آک پارتی حزبی برای ساختمان سازی

چند روز پیش ابراهیم شاهین فرماندار سامسون در دومین اجلاس زیست سوخت ها در ترکیه سخنرانیش را چنین آغاز کرد؛ "در دامنه های قندیل منابع بزرگی از گاز و نفت وجود دارد، اما آنها تنها با معرفی قندیل به عنوان جایگاه تروریست ها به ما، درصدد فریب ما هستند".

اما این یک کشف جدید از سوی آقای شاهین نیست، در سال ۲۰۱۵  تَنر ییلدز وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه در یک کنفرانس خبری با فاتح بیرول مدیر اجرایی آژانس بین المللی انرژی در استانبول گفت که " ترکیه در شمال عراق در یازده منطقه جهت کشف و استخراج نفت قرارداد دارد و یکی از این مناطق دامنه های قندیل است".

وجود انرژی در شمال عراق و در شمال سوریه یکی از فاکتورهای اصلی تعیین سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه است. بدون شک این یک سیاست دراز مدت برای این حزب است. این بولدوزر سیاسی دارد راه را برای شرکت های نفتی مشترک بلال اردوغان و نچیروان بارزانی صاف میکند. اما ماجرا به اینجا ختم نمیشود، ترکیه میخواهد از تجربه کُردستان عراق در شمال سوریه نیز استفاده کند. یکی از اهداف پشتیبانی از ارتش آزاد و سنی های سوریه دستیابی به همین منابع است. 

"عراق ویران شده" ! این همان وردی بود که غول آک پارتی را از چراغ جاودی سیاست ترکیه خارج کرد و به اوج رساند. سرمایه گذاری های ترکیه در عراق و بویژه کُردستان باعث کاهش شدید بدهی های خارجی و تورم در ترکیه شد، ترکیه ای که در دهه نود درآستانه ورشکستگی قرار داشت. افزایش درآمدهای ترکیه ناشی از سرمایه گذاری در عراق بعد از جنگ، باعث شد که حزب عدالت و توسعه وعده های توسعه و بهبود اقتصادی خود را عملی کند و یکه تاز میدان سیاسی ترکیه گردد. این ورد جادویی برای آک پارتی آنچنان حیاتی بود که ادبیات سیاسی خود را نسبت به کُردهای شمال عراق تغییر داد. 

انرژی و نفت در خاورمیانه سنگ اساسی تعیین سیاست است. اما آک پارتی در کنار آن معجون جدیدی یافته است؛ ساختمان سازی! 

تجربه عراق به آک پارتی آموخت که سرمایه گذاری در این بخش هم از لحاظ مالی باعث قدرتمند شدنش در داخل ترکیه میشود و هم امکان پولشویی و دور زدن قانون در آن بیشتر از صنعت نفت است. بنابر این آک پارتی هولدینگهای وابسته اش را که بازار داخلیشان رفته رفته داشت اشباع میشود به سوی شمال عراق و کُردستان گسیل داشت. چنگیز گروپ، لیماک گروپ، کولین گروپ، چالیک گروپ، سانجاق گروپ و ترونلار گروپ از جمله شرکت هایی هستند که در طول حاکمیت آک پارتی صدها مزایده میلیاردی را در داخل ترکیه بدست آورده اند. اما کشف جدید آک پارتی و فساد اداری بی نظیر کُردستان عراق باعث شد که آنها به شکل مستقیم و یا با استفاده از شرکت های سایه شروع به سرمایه گذاری خارجی در شمال عراق کنند. جایی که به گفته حورال المجید پسر احمد المجید صاحب شرکت تجاری و ساختمان سازی "هوا گروپ" و مجیدی مول در اربیل بهشتی است "بدون مالیات و با زمین مجانی". بهشتی که هولدینگ های بزرگ ساختمان سازی ترک با ایجاد شرکت های سایه، سران حکومت اقلیم را با خود شریک میکنند، برای نیروی کار ترکیه کار ایجاد میکنند و وسایل ساختمان سازی را نیز خودشان به خودشان میفروشند. 

نیهال زیبکچی وزیر اقتصاد ترکیه در سال ۲۰۱۳ در یک توضیح پارلمانی اعلام کرد که " پروژه های ساختمان سازی شرکت های ترکیه در شمال عراق به سطح ۹۰۰ میلیون دلار رسیده است. ۱۲۱۰  شرکت ترک در شمال عراق ثبت شده است. ۳۰۰ شرکت محلی نیز احداث شده است. ٥٥ درصد از آنها در بخش ساختمان سازی، ۳۰  درصد تجارت عمومی و  ۱۵  درصد ایجاد تاسیسات انرژی و نفت مشغول به کار هستند".

چنگیز هولدینگ شرکت محمد چنگیز که ده ها مزایده داخلی در ترکیه را با شراکت آک پارتی تصرف کرده است، توانسته است در شراکت با مسئولان اقلیم ده ها پروژه شهرک سازی و ساخت فرودگاه بین المللی اربیل را بدست آورد. لیماک گروپ پروژه احداث تونل "گَلی زاخو" را تصاحب کرده است که مسیر بازرگانی شمال عراق را با ترکیه هموار میسازد. همزمان و در کنار آن هزاران شهرک بی کیفت را به خورد مردم شمال عراق میدهند. هزینه آن نیز از بودجه دولتی حکومت اقلیم پرداخت میشود. بودجه ای که برای پرداخت مخارج عادی مردم اقلیم کُردستان ته کشیده است. پروژه آک پارتی برای کُردهای شمال عراق را میتوان" استعمار ساخت و ساز" نامید.

اما این پروژه آک پارتی تنها محدود به شمال عراق نیست. در سوم همین ماه بن علی ییلدریم نخست وزیر ترکیه  از پاکت اقتصادی دولتش که ۲۳  استان کُردنشین شرق ترکیه را دربر میگیرد در شهر دیاربکر پرده برداشت. این پاکت با میلیون ها لیر بودجه دولتی جهت توسعه شهری و یا همان ساختمان سازی حزب حاکم آماده شده است. این در حالی است که مشاوران محلی چنین سرمایه گذاری را با وجود جنگ با حزب کارگران کُردستان غیر ممکن توصیف کرده اند. قبل از ارائه این پاکت ارتش و نیروهای ویژه ترکیه بسان بولدزر تخریب آک پارتی، تقریبا نواحی شهری نصیبین، سور، جزیرو …را با خاک یکسان کرده بودند. در این پروژه ساختمان سازی ارتش هزینه تخریب را متقبل شده است. آک پارتی نیز بدون هیچ مشکلی و تنها با تحریک شونیسم ترک دارد پول دولتی را به حساب شرکت های ساختمان سازی اش میریزد. پولی که بسیار تمیز و بدون هیچ دردسری شسته میشود. مانع بعدی نیز شهردارهای محلی وابسته حزب دمکراتیک خلق ها بودند که با گماشتن قیم و نمایندگان حزب عدالت و توسعه از سر راه برداشته شدند. آک پارتی کُردستان را ویران کرده است تا خانه خودش را آباد کند. عزیز تورون صاحب شرکت های ساختمانی تورونلارگروپ بسیاری از مزایده های ساختمانی شرق ترکیه را برنده شده است. شخصی که دوست مدرسه ای رجب طیب اردوغان در مدرسه دینی "امام خطیب" است. 

شاید دلایل بسیاری برای اتخاذ سیاست های خارجی دولت ها وجود داشته باشد، اما بدون شک سیاست خارجی ترکیه در حال حاضر بسیار متاثر از سیاست ساختمان سازی آک پارتی است. 

برای آک پارتی مهم نیست که چه کسی سوریه را ویران میکند، آنها سوریه ویرانی را میخواهند که مدیرانش تمایلاتی به سان مدیران حکومت اقلیم داشته باشند. از این لحاظ برای حزب عدالت و توسعه، مدیران کُردستان عراق با سنی های سوریه در یک کاتاگوری قرار میگیرند. شرکت های ساختمان سازی در کنار شرکت های نفتی بر روی ویرانه های عراق و سوریه  دارند خوراک ماشین سیاسی آقای اردوغان را تامین میکنند. چیزی که مردمان عراق و سوریه از آن به نام جنگ مذهبی و یا قومی نام میبرند.