چرا باید حزب کارگران کردستان را از شنگال بیرون کرد؟

منصور بارزانی، سیداد بارزانی، منصور بارزانی، مسعود بارزانی/ نوامبر 2015 کوهستان شنگال 

جنگ یک محصول است. محصول نهایی گفتمانی است که نسبت به گفتمانهای دیگر غالب شده است. معماران جنگ و سیاستمداران، بر اساس نظرات و توجیه استراتژیک متخصصان، در مورد شروع و یا عدم شروع یک جنگ تصمیم میگیرند. از رسانه ها کمک میگیرند، آن را توجیه میکنند و تقریبا در اتمام کار دکمه شروع را فشار میدهند. مهم نیست چه کسی در میدان نبرد میجنگد، جنگ همیشه مال کسانی است که استراتژی آن را تعیین میکنند. بر این اساس آیا گفتمان موجود حزب دمکرات کردستان عراق جهت تصاحب جنگ با حزب کارگران کردستان در شنگال، یک گفتمان واقعی است و یا تنها یک گفتمان سایه و غیر اورژینال است؟ چه کسی استراتژی جنگ و بستر گفتمانی آن را فراهم کرده است؟  بدون شک جواب این سوال صاحبان واقعی جنگ را مشخص میکند.

هفتم مارچ ۲۰۱۷   دولت باخچه لی رهبر حزب حرکت ملی متفق اساسی حزب عدالت و توسعه، در حین سخنرانی در مجلس در حالی که برای رای دادن به سیستم ریاست جمهوری اردوغان تبلیغ میکرد اظهار داشت؛ "در مورد کرکوک و موصل، ترکیه باید هر آنچه را که از دستش بر میآید انجام دهد." ( www. Haber .com, ۲۰۱۷/۰۳/۰۷)  این به این معنا است که ترکیه تمامی اقدامات نظامی و سیاسی خود در عراق و کردستان را بر اساس طرح میثاق ملی و الحاق کرکوک و موصل متمرکز کرده است. امری که اساسا با موجودیت حکومت حریم کردستان در شمال عراق و شعارهای استقلال طلبانه مسعود بارزانی منافات دارد. 

اما این تنها موصل و کرکوک نیست که نیروهای نظامی ترکیه را به عراق و سوریه کشانده است. افزایش نفوذ حزب کارگران کردستان و تشکیل یک منطقه آزاد به رهبری کردها در روژاوا و شمال سوریه، نگرانی اصلی دیگر ترکیه است. مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه پس از  دیداری که با جان مارک آیرولت فرانسوی داشت اعلام کرد که: "پ.ک.ک در عراق و در شنگال در حال ایجاد یک قندیل دوم است، ما بر اساس حقوق بین المللیمان، از این به بعد به شکلی فعالتر با پ.ک.ک در شمال عراق برخورد خواهیم کرد، ما اجازه ماندن به پ.ک.ک را در شنگال نخواهیم داد."، ( روزنامه ستار، ۲۰۱۶/۱۰/۲۵ ) این اظهارات  درست پنج ماه قبل از حمله به سنجار بیانگر اهداف ترکیه در سنجار است. 

اما این تصمیم گیری سیاست مداران ترک، نتیجه گفتمان و بررسیهای متخصصان و آکادمیسینهایی است که استراتژی آغاز جنگ در شنگال را توجیه کرده اند. آکادمیسینهایی که در میان کردها به دلیل "بازاری بودن سیاست" هیچ گونه نظر علمیی در مورد بیان دلایل جنگ ترکیه و حزب دمکرات کردستان عراق با حزب کارگران کردستان در شنگال ندارند.

دکتر نهاد علی اوزجان استاد روابط بین الملل  دانشگاه اقتصاد و تکنولوژی TOBB -شخصی که در سال ۱۹۹۹  تز دکترایش را در مورد "تاریخ پ.ک.ک، ایدئولوژی و روشهای آن" نوشته است- (ویکیپدیای ترکی، Nihat Ali Özcan ) در مقاله ای با نام "پ.ک.ک و مسئله شنگال" در تاریخ نوزدهم ژانویه ۲۰۱۷   در سایت آکادمیک پرسپکتیو مینویسد: "حمله نظامی داعش در عراق به سود پ.ک.ک از لحاظ نظامی بوده است. این مسئله به ویژه در شنگال به خوبی دیده میشود. دلایل فراوانی وجود دارد که اهمیت استراتژیک شنگال را توجیه میکنند؛ جایگاه استراتژیک-نظامی شنگال یکی از این موارد است، شنگال کردها را در شمال سوریه به پ.ک.ک در شمال عراق وصل میکند. در منطقه ای که آینده آن با رفراندوم تعیین میشود (کردستان عراق)، نقش درازمدت  پ.ک.ک را افزایش خواهد داد. شنگال در میان دو کشور ویران شده عراق و سوریه قرار دارد و این جایگاه استراتژیک آن را جهت مانور پ.ک.ک توجیه میکند. دوما وجود پ.ک.ک در شنگال به معنای پراکندگی وسیع آن در یک جغرافیای وسیع به موازات مرز ترکیه است. سوما دفاع  پ.ک.ک از ایزدیها در شنگال در برابر داعش باعث شده است که پ.ک.ک در رسانه های غربی و نزد اتحادیه اروپا مشروعیت پیدا کند. بعد از رفتن پ.ک.ک به شنگال وضعیت ایزدیها کاملا از لحاظ سازمانی، فرهنگی و اجتماعی تغییر کرده است. ایزدیها با به دست آوردن تجربه سازمانی، توان نظامی نیز پیدا کرده اند." 

پرسپکتیو آکادمیسینهای ترک به سیاستمدارهایشان این است که برای جلوگیری از قدرت گرفتن کردها در سوریه و عراق باید شنگال را از چنگ آنها در آورد. ایزدیها در آنجا نباید یاد بگیرند که خود را سازماندهی کنند. 

سعادت لاچنر رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک بین المللی ترکیه در تاریخ ۲۰۰۸/۰۲/۲۱  نگرانی خود را از استقرار پ.ک.ک در کوهای شنگال در مصاحبه ای با haber ۷com چنین ابراز میکند: "شنگال برای پ.ک.ک یک قندیل جدید است. اما ترکیه در شمال عراق به یک اقدام نظامی مستقیم دست نخواهد زد بلکه تنها از حملات هوایی استفاده خواهد کرد. از لحاظ قوانین بین المللی نیز این شیوه عملیات برای ما چندان مشکل ساز نخواهد بود. ترکیه در تلاش است تا از طریق کانالهای غیر رسمی با بارزانی ارتباط برقرار کند. ترکیه از هر لحاظ میخواهد که با بارزانی همکاری مشترک داشته باشد اما رفتار بارزانی گاهی برای تلاشهای ترکیه ایجاد مانع میکند. بارزانی در صورتی متفق ما خواهد بود که پ.ک.ک را یک سازمان تروریستی بداند و در مورد پ.ک.ک با ما همکاری کند. ترکیه باید در داخل عراق به بارزانی فشار بیاورد و به او بفهماند که در صورت مخالفت با ترکیه نمیتواند به اقتدار و حکومت خود در شمال عراق ادامه دهد. برای این منظور ترکیه باید از کارت (جلال) طالبانی استفاده کند."

منظور رئیس مطالعات استراتژیک بین المللی ترکیه درست نه سال پیش از تلاش حزب دمکرات کردستان عراق برای جنگ در شنگال این است که ترکیه جهت کاهش نفوذ پ.ک.ک در شنگال باید به دنبال جنگ نیابتی باشد. 

مصطفی کارتاوغلو، نماینده روزنامه ستار در آنکارا در بیست و پنجم اکتبر ۲۰۱۶   در مقاله ای با عنوان "چرا شنگال قندیل جدید است؟"،  مینویسد؛ "اگر پ.ک.ک در شنگال باشد و احتمالا بعد از عملیات موصل و هرگونه رفراندوم احتمالی موصل به جای مدیریت محلی کردها به حکومت مرکزی بازگردانده شود، تکلیف ترکمنهای تلعفر که بین پ.ک.ک و حکومت مرکزی میمانند چه خواهد شد؟"

خبر روزنامه ملیت در تاریخ ۲۰۱۵/۱۲/۰۵ با عنوان "ارتش ترکیه پیشمرگه ها را چنین آموزش میدهد"، نشان میدهد که سیاستگذاریهای مرکز تحقیقات استراتژیک بین المللی ترکیه بعد از هفت سال نتیجه داده است. این روزنامه مینویسد که: " در چهارم نوامبر تفاهم نامه ای بین وزیر امور خارجه سابق فریدون سنیرلی اوغلو و رئیس مدیریت محلی کردستان مسعود بارزانی امضا شده بود که در طی آن به مدت دو سال پیشمرگه ها توسط ارتش ترکیه در شهرک باشک موصل آموزش داده شد اند."، این روزنامه با چاپ عکس نیروهای آموزش دیده از زبان سرلشکر قهرمان کمال به عنوان معاون هماهنگی با وزارت پیشمرگه مینویسد: "از سال ۱۹۹۰  به بعد ارتش ترکیه، به شکلی فعال از گروههای کردی-بارزانی و طالبانی- که با پ.ک.ک جنگیده اند، پشتیبانی کرده است."

جواب این سوال را کجا میتوان پیدا کرد که حقیقتا جنگ شنگال متعلق به چه کسانی است؟ 

تنها یک جواب برای این سوال وجود دارد و آن این است که جنگ را استراتژیسینها میسازند نه آنانکه در میدان نبرد پیونوار عمل میکنند.

منبع:

http://akademikperspektif.com/۲۰۱۷/۰۱/۱۹/pkk-sincar-meselesi/
http://www.haberler.com/mhp-lideri-bahceli-kerkuk-ve-musul-un-statusu-۹۳۴۳۰۵۳-haberi/
http://www.haber۷.com/guncel/haber/۳۰۱۵۹۱-pkknin-ussu-artik-sincar-dagi
http://www.milliyet.com.tr/turk-askeri-pesmergeyi-boyle-gundem-۲۱۵۸۸۶۱/
http://www.star.com.tr/yazar/yeni-kandil-neden-sincar-yazi-۱۱۵۲۴۲۱/
http://akademikperspektif.com/۲۰۱۷/۰۱/۱۹/pkk-sincar-meselesi/
http://www.haberler.com/mhp-lideri-bahceli-kerkuk-ve-musul-un-statusu-۹۳۴۳۰۵۳-haberi/
http://www.haber۷.com/guncel/haber/۳۰۱۵۹۱-pkknin-ussu-artik-sincar-dagi
http://www.milliyet.com.tr/turk-askeri-pesmergeyi-boyle-gundem-۲۱۵۸۸۶۱/
http://www.star.com.tr/yazar/yeni-kandil-neden-sincar-yazi-۱۱۵۲۴۲۱/