هواپیماهایی که سقوطشان ترکیه را تجزیه میکند

هفتم ژوئن ۱۹۹۷ تیتر اول روزنامه صباح در ترکیه این بود؛ " هلیکوپترهای کبرا و جگوار با اصابت موشکهای پ.ک.ک سقوط کرده اند".

این خبر سیاستمداران و نظامیان ترک را به وحشت انداخت زیرا که وجود موشک های دفاع هوایی به تمامی معادله جنگ را تغییر میداد. دلیل آن نیز بسیار ساده است؛ نقطه قوت ارتش ترک از لحاظ تکنیکی و همچنین روحیه وجود پشتیبانی هوایی از سوی جت های F۱۶ و هلیکوپترهای کبرا و از لحاظ زمینی وجود تانک های تایگر است. نیروهای زمینی ترک بدون پشتیبانی هوایی حتی یک قدم هم نمیتوانستند در مناطق کوهستانی شمال عراق همچون زاپ، چیای سپی، حفتتنین و متینا و گارا به جلو پیشروی کنند. مناطقی که در ۱۴ می ۱۹۹۷ با حمله ارتش ترک و تحت نام عملیات "حرکت چکش" مرکز درگیری های شدید گریلاهای حزب کارگران کردستان و ارتش ترکیه بود.

" به درخواست بارزانی و جهت پشتیبانی از بارزانی در چهاردهم می ۱۹۹۷ عملیات حرکت چکش با نظارت فرماندهی دوم ارتش آغاز شده است." این سخنان ارول اوزکاسناک دبیر کل ستاد کل ارتش در مصاحبه مطبوعاتی است که در هفتم ژوئن همان سال در قرارگاه مرکزی فرماندهی کل ارتش انجام شده است.

اما محور سخنان اوزکاسناک اعلام شروع این عملیات نبود. آنها این کار را یک ماه قبل کرده بودند. مرکزیت سخنان اوزکاسناک سقوط دو فروند هلیکوپتر پیشرفته ترکیه توسط گریلاهای پ.ک.ک بود. سقوط یک هلیکوپتر کبرا در ۱۸ می و بلافاصله سقوط یک هلیکوپتر جگوار در چهارم ژوئن در "گلی زاپ" و در طی عملیات " حرکت چکش" اوزکاسناک را مجبور به انجام کنفرانس خبری کرده بود.

بعد از سقوط این هلیکوپترها توسط موشکهای SA-۷B روسی، تقریبا پیشروی نیروهای پیاده ارتش ترکیه و پیشمرگ های حزب دمکرات کُردستان عراق در " گلی زاپ" که مرکز قرارگاه فرماندهی حزب کارگران کُردستان بود متوقف شده بود. تنها پشتیبانی آنها برای استقرار در اراضی، شلیک توپ های اوبیس و تانک های تایگری بود که در منطقه " کانی ماسی" به عنوان پایگاه نظامی ترک ها در منطقه زاخو مستقر شده بودند. پایگاهی که هنوز هم ارتش ترکیه به عنوان یک پایگاه ثابت از آن استفاده میکند.

از لحاظ پشتیبانی هوایی نیز این تنها جتهای F۱۶ بودند که با پرواز در ارتفاع بالا از پیشروی گریلاهای حزب کارگران کردستان جلوگیری میکردند.

دولت ترکیه در آن زمان تمام تلاش دیپلوماتیک خود را جهت جلوگیری از دستیابی بیشتر پ.ک.ک به این موشک ها انجام داد و موفق نیز شد. اما اکنون بعد از ۱۹ سال ورق دوباره برگشته است. سقوط پی در پی هلیکوپترهای ارتش ترکیه تنها نشانه ارتقا تکنیکی حزب کارگران کُردستان نیست. در چند ماه گذشته گریلاهای حزب کارگران کُردستان موفق به ساقط کردن تانک های تایگر و همچنین هواپیماهای F۱۶ ترکیه نیز شده اند. آنها علاوه بر موشک های دفاع هوایی کوتاه برد از موشک های دفاع هوایی دور برد و دفاع زمینی ضد تانک نیز استفاده کرده اند. تکنولوژی که به تمامی توازن قدرت را برای این حزب در مقابل ارتش ترکیه تغییر داده است. تا آنجا که در هشتم سپتامبر ۲۰۱۶ فرماندهی کل ژاندارمری ترکیه ژنرال یاشار گولر اعلام کرد که ؛" در چکورجه ما در حال جنگ برای مرگ و یا زندگی هستیم." این در حالی است که اوزکاسناک در هفتن ژوئن ۱۹۹۷ گفته بود؛ " تا پایان آخرین تروریست و جدایی طلب، نیروهای مسلح ترک به این مبارزه برحق ادامه خواهند داد."

وضعیتی به سان سال ۱۹۹۷ دوباره در شمال عراق در حال روی دادن است. ترکیه با تحت فشار قرار دادن مسعود بارزانی در تلاش است تا در عملیات موصل مشارکت کند. همچنین آقای اردوغان خواهان ادامه جنگ تا "نابودی آخرین تروریست و جدایی طلب" است. راهی که تاریخ نشان میدهد که اصرار بر آن نتیجه ای در بر نداشته است. حتی اگر جنگ آقای اردوغان برضد کُردها مصرف داخلی داشته باشد و مخاطب آن فاشیست های ترک باشند، محاسبات به تمامی اشتباه انجام شده است.

مقایسه نیروهای نظامی حزب کارگران کُردستان در برهه کنونی با حزب کارگران دهه نود حتی اگر تنها از لحاظ نظامی نیز باشد یک اشتباه محض است. حزب کارگران کُردستان در زمان صلح توان نظامی خود را از دست نداده است. آغاز جنگ دوباره با پ.ک.ک از سوی دولت ترکیه بر اساس آزمون و خطا بوده است.

سقوط F۱۶ های ترکیه پیامی است که کُردها از قندیل برای اردوغان میفرستند. پیامی بر این اساس که " اگر به میز مذاکره باز نگردید توان ما را نیز برای شکست ارتشتان و تجزیه ترکیه ، نادیده نگیرید."