بر سر شاخ بُن می برند*!

۱. یکی از آخرین اظهار نظرها درباره درگیریِ اخیر شنگال، متعلق به یک مسوول وزارت پیشمرگه اقلیم کردستان بود که بدون اشاره به نام پ.ک.ک از لزوم خروج تمامی نیروهای مسلحِ غیر وابسته به این وزارت، از خاک اقلیم سخن می گفت.

"هلگورد حیکمت" معاون رسانه ای وزارت پیشمرگه اقلیم کردستان اخیرا در خلال یک گزارشِ شبکه تلویزیونی کردستان ۲۴ گفته است: "هر نیرویی، مستقر در اقلیم کردستان، که در چارچوبی قانونی، یعنی نیروهای  تحت امر وزارت پیشمرگه اقلیم کردستان سازماندهی شده نباشد، باید به طور مسالمت آمیز اقلیم کردستان را ترک کند."

او در همین راستا از پ.ک.ک خواسته است در یک فرآیند چند مرحله ای تمامی نیروهایش را از همه مناطق اقلیم بیرون ببرد، و "در مرحله اول نیز باید از شنگال شروع کند."

این معاون وزارت پیشمرگه در بخش دیگری از سخنانش به "قانون اساسی عراق" استناد کرد: "مطابق قانون اساسی عراق، حضور هیچ نیرویی به جز نیروهای رسمی پیشمرگه اقلیم، غیرقانونی است" و امروز یا فردا با آنها برخورد قانونی صورت خواهد گرفت."

فلاح مصطفی، مسوول روابط خارجی دولت اقلیم کردستان نیز در همان گزارش تلویزیونی کردستان ۲۴ گفته است که "پیام دولت اقلیم کردستان از همان روز اول بسیار روشن بوده است، نباید هیچ نیروی مسلح دیگری به جز نیروهای رسمی اقلیم کردستان در این منطقه حضور داشته باشد."

البته واضح است که چنین اظهاراتی، بخشی از جنگ رسانه ای و روانی حزب دموکرات کردستان عراق است که به منظور افزایش فشارها بر پ.ک.ک برای خروج نیروهایش از منطقه شنگال صورت می گیرد؛ و بر کسی پوشیده نیست که اقلیم کردستان از سال ۱۹۹۲ تاکنون به صورت دوفاکتو تن به حضور نیروهای پ.ک.ک در نوار مرزی این منطقه با ترکیه داده است.

۲. از زمان درگیری چند ساعته منطقه مرزی خانه سور در شنگال تاکنون بسیاری از اعضا و هواداران احزاب شرق کردستان به ویژه حزب دموکرات کردستان ایران (حدکا) در شبکه های اجتماعی به صورت مستقیم و غیرمستقیم از موضع حزب دموکرات کردستان عراق در مقابل پ.ک.ک دفاع کرده اند.

اما بخشهایی از اظهارات مقامات اقلیم کردستان، علی رغم خوشحالی آشکار و نهان اعضای احزابِ "اصیل"ِ شرق کردستان و هوادارانشان، می تواند زنگ خطری برای خود این احزاب نیز تلقی شود.

تقریبا همزمان با شدت گیری تنشها میان حزب دموکرات کردستان عراق و پ.ک.ک بر سر منطقه شنگال و تکرار بی وقفه طرفداران بارزانی بر لزوم خروج پ.ک.ک از خاک اقلیم، تعدادی از نمایندگان شیعه در پارلمان عراق پیش نویس طرحی برای اخراج کلیه "گروههای مسلح خارجی" از این کشور آماده کرده اند.

 این لایحه از آنجا که از سوی نمایندگان نزدیک به نوری مالکی نخست وزیر سابق عراق تهیه شده است، بیش از همه موجبات نگرانی احزاب شرق کردستان شده است؛ احزابی  که سالهاست نیروهای خود را در کمپهایی در اقلیم کردستان جای داده اند و اکنون با شنیدن زمزمه های طرحِ آن پیش نویس در پارلمان عراق، می ترسند که به سرنوشت "سازمان مجاهدین خلق ایران" دچار شوند. 

نگرانیهای این احزاب به حدی بود که مسئولان شش حزب شرق کردستان را واداشت تا برای بررسی راههای مقابله با طرح پارلمان عراق دیدارهایی باهم انجام دهند. سران این احزاب آشکارا نگرانی عمیق خود را از از آن طرح پیش نویس ابراز کرده و آن را دسیسه جمهوری اسلامی برای بیرون راندن خود از عراق عنوان کرده اند.

سازمان مجاهدین خلق نیز که سالها به عنوان "بزرگترین" گروه مسلح مخالف جمهوری اسلامی نیروهایش را در کمپ اشرف واقع در استان دیاله مستقر کرده بود، در پی سقوط صدام حسین در سال ۲۰۰۳ ابتدا خلع سلاح شد و پس از چند سال به زور تمامی اعضای وادار به ترک خاک عراق شدند.

پوشیده نیست که از نظر قوانین بین المللی و اصل حاکمیت ملیِ کشورها، حضور هر نیروی مسلحی در خاک یک کشور، بدون رضایت دولت مرکزی آن، اشغال محسوب می شود و مطابق همین قوانین "یک دولت قانونی و رسمی" حق دارد علیه حظور گروههای مسلح در بخشی از خاک خود اقدام کند. این موضوع هم در مورد حضور نیروهای پ.ک.ک و هم اعضای مسلح احزاب شرق کردستان در اقلیم کردستان مصداقیت دارد؛ و صد البته در مورد حضور نیروهای آمریکایی در کوبانی و منبج، و همچنین حضور نیروهای ترکیه در باب و اعزاز نیز، از آنجا که بدون موافقت دولت سوریه بوده است، صدق می کند.

به این ترتیب، مطابق قوانین بین المللی، دولت مرکزی عراق یا دولت اقلیم کردستان محق است علیه نیروهای پ.ک.ک در شنگال و یا قندیل "اقدامِ مقتضی" به عمل آورد. به همان اندازه دولت مرکزی عراق، و احیانا در آینده حکومت اقلیم کردستان، حق دارند از احزاب "اصیلِ کردستان ایران" بخواهند خاک عراق/اقلیم را ترک کنند.

نکته قابل تامل آنکه، علی رغم مانورهای رسانه ای حزب دموکرات کردستان عراق بر سر این موضوع، هیچ کدام از نمایندگان وابسته به این حزب در پارلمان عراق موضعی آشکار در مخالفت با آن طرح پیشنهادی نمایندگان شیعه اتخاذ نکرده است. چه بسا حزب دموکرات کردستان عراق موافق ضمنی آن نیز باشد و بخواهد از آن برای فشار آوردن بیشتر بر پ.ک.ک استفاده کند. 

۳. با این اوصاف موضوع عجیب و در عین حال جالب توجه این است که تعدادی از مسئولان، اعضا و هواداران برخی از این احزاب، در اظهارات رسمی و در شبکه های اجتماعی گفته اند که موافق فشارهای بارزانی بر پ.ک.ک هستند و برخی حتی آشکارا نسبت به آن ابراز خوشحالی کرده اند؛ بسیاری از آنها در گفتگوهایی با دو شبکه رسانه ای خانواده بارزانی، روداو و کردستان ۲۴، در جانبداریِ صریح یا ضمنی از حزب دموکرات کردستان عراق سخن گفته اند.

غافل از آنکه، دیروز اگر در برابر بیرون راندن نیروهای مجاهدین خلق سکوتِ ضمنی اختیار کردند و امروز اگر از اقدامات بارزانی برای بیرون راندن پ.ک.ک از شادی در پوست خود نمی گنجند، فردا چه بسا نوبت خود آنها برسد.

راستی مگر فراموش کرده اند که حدود چهل سال پیش همین بارزانی و "قیاده موقت" به کمک سپاه پاسداران آنها را از شرق کردستان بیرون راندند؟ 

گویا اخیرا جمهوری اسلامی اعلام کرده است که ممکن است تحت شرایطی با استقلال اقلیم کردستان از سوی بارزانی موافقت کند. راستی اگر شرط برچیده شدنِ کمپهای احزاب شرق کردستان را به عنوان بندی از وجه المصاحه خود با بارزانی مطرح کند، آن احزاب چه گلی بر سروروی خود خواهند زد؟

فردا چنانچه نوبت خودِ آنها رسید، احتمالا در میکده های تبعیدگاه جدیدشان، آن شعر مشهور مارتین نیمولر را از بر خواهند خواند: اول سراغ کمونیستها آمدند/ سکوت کردم چون کمونیست نبودم/ بعد سراغ سوسیالیستها آمدند/ سکوت کردم چون سوسیالیت نبودم/ بعد سراغ یهودیها آمدند/ سکوت کردم زیرا یهودی نبودم/ سراغ خودم که آمدند، دیگر کسی نبود اعتراض کند.

۴. توجه فعالانِ مجازی طرفدار و به ویژه مسئولان آن احزابِ "اصیل" را به کامنتهایی که کاربران فیسبوک در زیر همان گزارش تلویزیونی شبکه کردستان ۲۴ و نیز تعقیب نظرات کاربران کردِ اقلیم کردستان در رابطه با گزارشهایی این چنینی در رسانه های اقلیم جلب می کنم. خواهید دید که اکثر کاربران شبکه های اجتماعی، اهلِ اقلیم کردستان، واکنشهایی منفی به گزارشهای جانبدارانه رسانه های طرفدار حزب بارزانی دارند. 

همچنین، خود در اقلیم کردستان هستید و کم و بیش می دانید که بیشتر مردم "باشوور" چه نظری درباره مقامات اقلیم و به ویژه خانواده بارزانی دارند. بسیاری از آنها شما و احزاب تان را "طفیلی" و "کاسه لیس"ِ طایفه بارزانی می دانند. آیا احساس خطرِ امنیتی نمی کنید؟ آیا فکر نمی کنید که نفوذیهای حزبِ بارزانی در میان احزاب شما، یعنی آن دسته از اعضا و هواداران و چه بسا مسئولان بلندپایه ای که بهره ای از دلارهای نفتیِ بارزانی دارند، چه تیشه ای بر ریشه های نحیف این "احزابِ میهمان" در میان ساکنان اقلیم کردستان می زنند؟ 

آیا هیچ اندیشیده اید که با جانبداریهای مستقیم و غیرمستقیمی که اعضا و کادرها و هوادارانتان (چه بسا نه از حب علی که از بُغض عمر، از خانواده حاکم بر اقلیم کردستان انجام می دهند)، ممکن است تا چه حد نفرت و بدبینی نسبت به خودتان از میان مردمِ اقلیم درو کنید؟ 

آیا بر سر شاخه بُن می برید؟

*یکی بر سر شاخ بُن می برید/ خداوندِ بُستان نگه کرد و دید/ بگفتا گر این مرد بد می کند/ نه با من که با نفسِ خود می کند (سعدی)