جمله ای که مال توست!

احمد آلتان نویسنده ای که به حبس ابد محکوم شده است و تاکنون هزار روز خود را در زندان گذرانده است، به مناسبت روز جهانی آزادی مطبوعات این یادداشت را از زندان سیلوری برای دویچه وله نوشته است.

مترجم: آزاد کریمی

جمله ای که مال توست!

اگر از انسانی که آزادیش را از او‌گرفته اند بخواهید که راجع به آزادی برایتان بنویسد، احتمال زیادی وجود دارد که با نوشته ای تند و پر از حسرت و نفرت از روبرو شوید.

اما این اتفاق روی نمی دهد!

زمانی که در دانشگاه میشیگان مشغول تدریس بودم، از همان روز اول، به بچه ها گفتم: “هر کس بتواند جمله‌ای جدید را که هیچ کس دیگری قبلا نگفته باشد، بنویسد و برایم بیاورد، من آن جمله را به قیمت هزار دلار از او خواهم خرید”.

آنها فکر کرده بودند که من ثروتمند احمقی هستم که میخواهم خود را اصل نشان دهم و در حالی که راجع به چگونگی خرج کردن هزاران دلاری که قرار بود از من بگیرند، صحبت می‌کردند، کلاس را ترک کردند.

البته در طول سال کسی جمله‌ جدیدی را نیاورد! تمام جملاتی را که با خود می آورند، در طی یک بحث مشترک بررسی میکردیم و معلوم می‌شد که تازه نیستند. 

آنها مرزهای ذهن‌هایشان را که تا آن روز به آن پی نبرده بودند، دیدند و دریافتند که زندگیشان را با تکرار جملاتی که قبلا خلق شده‌اند و متعلق به دیگران بودند، گذرانده اند. اکثریت بزرگی از انسان‌ها، در درون مرزهای محدود ذهن‌هایشان و با تکرار جملاتی که متعلق به دیگران است، زندگی می‌کنند. هر مذهب، هر ایدئولوژی و بخش حاکم سیاسی تمام طبقات (اجتماعی)، میخواهند که انسان‌ها زندگیشان را بدون اضافه کردن جمله‌ای جدید به حیاتشان، سپری کنند. 

در کشورهای آزاد نیز، انسان‌ها تنها در انتخاب به کار بردن جمله‌هایی که قبلا توسط دیگران گفته شده است، آزاد هستند. در آن “آزادی” آنها تعلق جمله‌ای را که برای گفتن انتخاب کرده‌اند، به خودشان، مورد بازخواست قرار نمی دهند. 

در کشورهایی مانند ترکیه نیز این دولت است که تصمیم می‌گیرد شما چه جمله‌ای را تکرار کنید. گفتن جملاتی که دولت نمی خواهد کسی آنها را تکرار کند، جرم است. در چنین کشورهایی، زنجیری مضاعف به ذهن انسان‌هایی که خود آزادی اندیشیدن را با مرزهای ذهنیتیشان محدود کرده‌اند، زده شده است. 

به نظر من، آزادی در قدم اول یعنی اینکه انسان به این امر پی ببرد که باید به دنبال جمله ای جدید بگردد و بعد برای آن تلاش کند. شما می‌توانید این کار را در سختترین شرایط و در درون استبدادی ترین زندان‌ها، انجام دهید. من به انسان‌هایی که به دلایل مختلف احساس می‌کنند که محدود شده‌اند، دچار افسردگی هستند و یا غصه میخورند پیشنهاد می‌کنم که به دنبال پیدا کردن جمله‌ای جدید باشند. 

شاید نتوانید آن جمله را بیابید، اما جستجوی آن به تنهایی شما را تسلی خواهد داد و باعث شادیتان خواهد شد. زیرا که آزادی مفرح و شادی بخش است. اما این آزادی مفرح را تنها می‌توانید در درون ذهن خود، در میان ماجراجوییهای ذهنی خویش کشف کنید. و هرگز مهم نیست که دیوارهای اطرافتان تا چه حد زمخت باشند! 

۲۰۱۹/۴/۲۱
زندان سیلوری
احمد آلتان